De herkomst van de familie Saulmon(t) en het raadsel met naam en wapen Van Moens.

Het lijkt vrijwel zeker dat de gegevens van de hier genoemde familie Saulmon(t) bijeen horen. Het samenstellen van deze fragmentgenealogie heeft zeer veel voeten in de aarde gehad. Hier en daar moet het ultieme bewijs nog worden geleverd, maar een onjuiste verwantschap lijkt niet meer voor de hand te liggen.

Het onderzoek naar Maria Saulmont (elders genoemd Maria van Moens) is een hulponderzoek ter ondersteuning van het onderzoek naar de familie De Roth elders op dit domein. De Saulmon(t)-lijn lijkt inmiddels redelijk zeker, maar een grote vraag blijft waar de aanduiding 'Van Moens' naar verwijst.
Een eerste aanknopingspunt van Maria met haar voorgeslacht boden enkele zusters van deze Maria, maar lange tijd bleef het daarbij in het onderzoek. Tot op heden is de volgende reconstructie worden gemaakt:

In het Utrechts Archief bevindt zich het familiearchief Malapert (Jutphaas); hierin komen te Aken opgemaakte huwelijksvoorwaarden voor uit 1586 van ene Nicolaas Saulmon (zn. van Francois; uit Valanciennes) en Louise Malapert (geb. Sevilla 1563, natuurlijke dochter van Louis Malapert en Maria Andrea; het handelt hier om de in 1535 geboren Louis Malapert, die in 1603 in Frankfurt overleed; zie ook Gens Nostra, 1954, p. 45); Francois Saulmon is in 1567 verbannen uit Valenciennes via een veroordeling door de zgn. Bloedraad van Alva. Nicolaas Saulmon lijkt vrijwel zeker de de vader te zijn van Louis Saulmon, want volgens zijn huwelijksinschrijving is Louis afkomstig uit Aken; kerkelijke registers uit die tijd zijn verloren gegaan, zodat bewijs via deze bronnen niet mogelijk is. De familie Malapert kwam oorsponkelijk uit de omgeving van Valenciennes in Picardië. In het midden van de 16e eeuw vestigde men zich te Antwerpen en aan het eind van die eeuw trok men, zoals veel families, naar de Noordelijke Nederlanden of elders Europa in. Het is vrijwel zeker dat dit geslacht oorspronkelijk uit kooplieden bestond. In ieder geval was Louis Malapert (zoon van Louis 1535-1603) dat in 1605 nog, zo blijkt uit het archief van de familie Van de Muelen (eveneens in het Utrechts Archief). Niet lang daarna ging men zich echter in de Nederlanden toeleggen op landerijen en kwam het Huis Plettenburg in Jutphaas in hun bezit. Zoals te doen gebruikelijk bleven families als (de) Malapert veel contact houden met een uit een kleine kring afkomstig groep andere families en waren er veel huwelijken tussen deze geslachten.
Anna Tack blijkt ook uit de hoek van kooplieden te komen: haar grootvader Vorstermann was in ieder geval lakenhandelaar. Vermoedelijk is haar vader indentiek aan de uit Antwerpen afkomstige en te Frankfurt gevestigde handelaar (zijdeverver) Dietrich Tack.

Louis Saulmon en Anna Tack zijn vrijwel zeker de ouders van de zusters die ik al jaren geleden in mijn onderzoek was tegen gekomen. Eerst maar beginnend met de zaken die nu wel vast lijken te staan, al moet het definitieve bewijs nog worden geleverd: LOUIS SAULMON (Saumon, Saulmont, Salmon, Salomon), geb. Aken ca. 1587, koopman, aang. begr. Utrecht 25-10-1658, o.tr. (Waals) Amsterdam 3-4-1613 ANNA TACK (Tacq, Tac; geboren als: Dack), geb. Frankfurt 6-6-1596, verm. aang. begr. Utrecht 15.12.1651, dr. van Dieterich Dack en Decille Vorstermann

• op 27-11-1611 wordt Louis Soulmon met attestatie van Frankfurt ingeschreven als lidmaat van de Waalse kerk in Amsterdam; Anna Tack wordt pas na hun huwelijk ingeschreven bij deze kerk op 5-10-1613
• Louwijs Saulmon heeft in 1615 een rekening bij de Wisselbank van Amsterdam
• Louijs Saulmon wordt op 31-1-1617 poorter (burger) van de stad Breda; hij is koopman; zijn borg is Jacob Wachtmans
• Louis Saulmon en zijn vrouw gaan op 14-3-1617 met attestatie naar Breda
• op 26-4-1618 koopt Sr. Louys Saulmon, koopman, een huis te Breda, dat hij op 13-5-1622 weer verkoopt (Taxandria, 1897, pag. 151; abusievelijk wordt hier als verkoopjaar 1621 genoemd; in 1620 en 1622 komen nog twee andere akten voor waarin hij is genoemd)
• Louis Saumon, koopman te Breda, krijgt brieven van voorschrijven aan de heer van Barlamont, goeverneur van Luxemburg, voor herstel van de schade, hem en Gillis Rubbens door luitenant Johan de Hugun, in garnizoen te Bastogne, aangedaan [Resoluties Staten-Generaal http://www.inghist.nl/retroboeken/statengeneraal/]
• op 31-8-1620 wordt een kind van hem begraven in de Grote Kerk van Breda
• Louis Saulmon genoemd in een notariële akte te Amsterdam op 22-8-1622
• in dec. 1622 als meter (Louis Saulman) genoemd bij de doop (Waals) te Breda van Jehan, zn. van Nicolaas Savart (Scavar(t)) en Jeanne Haultain
• in mei en in juni 1625 worden kinderen begraven van Louis Salmon (Augustijnenkerk) in Dordrecht
• op instructie van Louys Saulmon handelt Jacques de Cagnionole op 23 september 1625 in een notariële akte opgemaakt in Dordrecht [N.B. Dordrecht 1-11-1623: doop Paulus, zn.van Jaques de Cagmonele en Sara Bouchaut]
• Louis Saumon in de verpondingsregisters uit 1626 (sinds 20 september 1627 wonend in de Groote Kerkbuurt) en 1633 (Jan Vossijn huurt het huis van Soulmon in de Heer Mathijstraat) van Dordrecht genoemdl; het register van de 1000e penning uit 1626 geeft aan dat Louijs Saulmon is vertrokken [wanneer is onduidelijk] en voor 20 ponden is aangeslagen, wat betekent dat hij omstreeks 20.000 ponden (guldens) aan heschat vermogen had.
• op 29 mei 1629? wordt Louys Saulmon een huis in de Heer Mathijstraat in Dordrecht overgedragen (transportregister)?
• Louis Saulmon uit Dordrecht verkrijgt op 10-9-1632 van de Staten-Generaal octrooi op molens om koren te malen en lakens te vollen en water te lichten [zie ook: Doorman, 'Octrooien']; in 1627 woonde het echtpaar in een huurhuis in de Grote Kerkbuurt [http://www.xs4all.nl/~adcs/beeckman/index.html]
• op 19 februari 1633 draagt Loys Saulmon zijn huis in Dordrecht over (transportregister)?
• op 29 juni 1634 wordt door de Staten-Generaal het octrooi uit 1632 aan Louis Soumon geamplieerd en aangevuld met een schroef zonder einde; op 14 juli 1634 is aangetekend dat dit zowel gold voor Jan Muller (principaal uitvinder) en Louis Saulmon [bron: Doorman, 'Octrooien ...', 1940]
• Louis Saulmon genoemd in een oud-rechterlijke akte te Amsterdam op 27-9-1634; hieruit blijkt de relatie met de familie Malapert; Louis Saulmon is mede-erfgenaam
• op 4 april 1635 verkrijgt Louys Saulmon voor 11 jaar octrooi van de Staten-Generaal op raderen die water leveren voor bedrijf en andere molens of drijven ook zonder water (perpetuum mobile?) mits dit binnen één jaar werkend wordt gedemonstreerd [bron: Doorman, 'Octrooien ...', 1940]
• op 21 april 1636, Louys Saulmon woont dan in Utrecht, draagt hij de gerechtigheid van een volmolen te Dordrecht over aan Jaen Jarde, te Dordrecht
• op 21 februari 1641 schrijft de Amsterdamse ondernemer en WIC-bestuurder Kiliaen van Rensselaer een brief naar Louijs Saulmon die dan te Breda woont
• op 3 mei 1643 wordt een kind van de dochter van Saumon in de Grote Kerk in Breda begraven [bron: ISIS Breda]
• op 7 mei 1650 verlenen de Staten Generaal octrooi op 'laeckenvolmeulens' aan Louis Saulmon voor de duur van 15 jaren mits dit binnen één jaar werkend wordt gedemonstreerd en mits toestemming van de Staten van de provincie waarin de molen wordt opgericht is verkregen [bron: Doorman, 'Octrooien ...', 1940]
• op 15 mei 1651 leggen twee mannen voor een notaris in Dordrecht een verklaring af op verzoek van Louijs Saumon, op dat moment wonend te Utrecht
• voor een Utrechtse notaris wordt op 24-12-1654 paseert een akte gericht op het maken van een korenmolen op verzoek van Hans Casperss, bakker te Amsterdam, waarbij Louwies Saulmon, 67 jaar, akkoord gaat met de prijs voor de bouw, nadat de prijs eerst was voorgesteld aan Reynholt Rooth (schoonzoon van Louis Saulmon) te Amsterdam
• op 25-10-1658 wordt in Utrecht het begraven aangegeven van Louijs Saulmon, wonende in de Grote Eliesteegh, nalatende 'echte mundige kinderen'; hij is begraven in de Nicolaikerk ('met consent van de heer Borgemeesteren gratis gesonken in de Nicolai')

Kinderen:

1. Jan, gedoopt (Waals) Amsterdam 13-3-1616
2. NN, begr. Breda 31-8-1620
3. Charles, gedoopt (Waals) Dordrecht 9-1624
   --> twee kinderen, begr. (Augustijnenkerk) Dordrecht resp. mei en juni 1625
4. Cornelia (Saulmont), ged. (Waals) Dordrecht 3-1626, overl. vóór 26-11-1670, tr. Amsterdam met Peter Tressius/Trecktseis, uit welk huwelijk de zoon Louis en Reinout zijn geboren (NB: in 1648 wordt in Amsterdam een kind gedoopt, dochter van Cornelija Soulman en Cornelis Noortsack; wellicht verwijst dit naar een eerder huwelijk van Cornelia)  
5. Constantia (Saulmont), ged. (Waals) Dordrecht 12-1627; leeft in 1670 in Amsterdam; o.tr. Amsterdam 15-3-1680 Adriaan van der Heijden (wed.); bij dit huwelijk wordt als leeftijd van haar 45 genoemd, wat kan duiden op een tweede -later- geboren kind met dezelfde naam (na overlijden van deze Constantia uit 1627)
6. Lowijs, ged. (Waals) Dordrecht 2-1629

Vrijwel zeker ook uit dit huwelijk:

7. Johanna (Saulmont), van Breda, o.tr. 's-Hertogenbosch 4.2.1646 (zij: wonend te 's-Hertogenbosch; tr. elders) Johannes Fouclerius (Foelkerus), van Worms, rector aan de Latijnsche School te Heusden en Alkmaar; maakt te Alkmaar een testament op 3-5-1672
8. Susanna (Saulmont), leefde in 1670 in Amsterdam, later in Alkmaar; genoemd in het testament van haar zuster Johanna op 3-5-1672
9. Louise (Saulmont), o.tr. Alkmaar 1.12.1675 met Barent Gerbers; op 3-5-1672 genoemd als erfgenamene van haar zus Johanna

Wellicht een natuurlijk kind van Louis (zo niet, dan vrijwel zeker ook uit dit huwelijk): 

10. Maria (Saulmont), vermoedelijk te Egmond overleden tussen 3-5-1672 (genoemd in testament) en 13-1-1674 (tweede huwelijk van Reynholt (de) Roth). Maria ging in ondertrouw te Utrecht op 24-12-1652 en te Amsterdam op 28-12-1652 met de uit Königsberg afkomstige legerkapitein (1657 e.v.) Reynholt (de) Roth (1623-±1687).

    Na het huwelijk is op 28-10-1654 in Amsterdam een dochter Louisa Adelgonda gedoopt. Bij deze doop wordt de moeder Maria Salomon en als doopgetuige Louis Salomon genoemd. Het echtpaar leefde van 1657 tot en met 1668 in Denemarken, waar Reynholt als kapitein diende in het regiment van zijn broer Hendrik en later in het regiment dragonders van de Deense Koningin. Het gezin bevond zich vermoedelijk enige tijd in Frederiksodde, in Kopenhagen en zeker in Elsenore (=Helsingør). Enkele kinderen van hen moeten in Denemarken zijn geboren, maar hun doopinschrijvingen zijn niet teruggevonden. De niet getraceerde dopen zijn van Reynholt, Hendrik, Maria Dorothea en van Elardus Magnus. Op 9-2-1670 wordt van dit echtpaar zoon Johannes in Egmond aan Zee gedoopt. In 1672 wordt Reynholt benoemd tot kapitein in het Staatse Leger. De compagnie van Reynholt is eerst gelegerd in Heusden. Later is het korte tijd in Dordrecht, waarna het terugkeert naar Heusden en hoogstwaarschijnlijk in deze regio blijft. In 1673 is zijn compagnie ook in deze regio gelegerd (o.a. Gorinchem). Het echtpaar heeft een huis in Egmond aan de Hoef en een half goed in bezit in de Zijpe.

Vermoedelijk behoort ook de volgende persoon tot dit gezin:

• Anna Saulmon, jd. tr. Breda (schepenen)  10.1.1644 Adrianus van Oostrum, jm. (ISIS Breda meldt: het derde gebod was sinds 23 augustus 1643 geschorst; verg.blz.52); het echtpaar liet voor het huwelijk het kind Elisabeth (ref.) dopen te Breda op 16.3.1643 (meter: Johanna Simons) [ISIS Breda]; huwt te Utrecht op 6-2-1649 als Anna Saulmondt (wed. van Adriaen van Oosterhom) met Thomas Chappel, adelborst onder de compagnie van de graaf van Oxford

Is de puzzel van de afkomst van deze zusters op zich al een lastig vraagstuk, het wordt nog lastiger door de vermelding van de echtgenote van Reynholt (de) Roth in het Nederlands' Adelsboek (1921 en 1943, in relatie met het geslacht Klerck) als zijnde Maria Zoelmont. Deze naam is echter in geen enkele bron ooit aangetroffen gerelateerd aan de zes zussen; de naam is in het Adelsboek van 1998 gecorrigeerd tot Saulmont.
Toen ik op een gegeven moment foto's ontving van een eind achttiende-eeuws manuscript uit Kaapstad werd de zaak nog gecompliceerder. In dit manuscript werd de echtgenote van Reynholt de Roth aangeduid als 'Maria Gravin van Moens'. Wederom een aanduiding die ik nergens anders ben tegengekomen dan in .... het Nederlands Adelsboek (1915, relatie geslacht Klerck)! Vrijwel zeker is overigens de titel Gravin (en Reynholt was Baron) onjuist en toe te schrijven aan de eind-achttiende eeuwse gewoonte om het blazoen leterlijk wat op te blazen. 

Het wapen Van Moens (7 gouden sterren en een vis op blauw) in het manuscript "Genealogia Klerckiana" in het archief in Kaapstad.	Verrassenderwijs blijkt het wapen Van Moens ook opgetekend te zijn in een manuscript dat wordt toegeschreven aan de 18e eeuwse heraldicus M.L. van Hangest d'Yvoy, die bovenstaande tekening in september 1789 optekende in de Rhenense Cunerakerk. Het manuscript bevindt zich bij het CBG in Den Haag.

 

Het Kaapse manuscript gaf ook een wapen van Maria van Moens, dat hierboven is weergegeven. Wellicht is hier sprake van een fantasiewapen. Het wapen is in ieder geval niet van Deense herkomst, want een mogelijke relatie met het Deense eiland Møn (Moen) is in een veel eerder stadium al eens onderzocht, i.v.m. het feit dat het echtpaar een tijd in Denemarken heeft gewoond. In de bekende wapencollecties komt het wapen niet voor. De naam Van Moens komt ook voor in het eind 18e eeuwse handschrift toegeschreven aan M.L. van Hangest d’Yvoy (CBG), met een vrijwel identiek wapen Van Moens, zoals dat in de Cunerakerk in Rhenen op een rouwbord van een lid van het geslacht Klerck voorkwam; de vier sterren onderin zijn daar in een halve cirkel langs de rand van het schild geplaatst.
Onduidelijk is ook of de aanduiding 'Van Moens' duidt op bezittingen van haar in het plaatsje Moen in België of op Mons (Bergen) in Henegouwen. Achteraf blijken de aanduidingen in hetzelfde manuscript van haar echtgenoot met bezit in Egmond en Cronenburg immers wel correct te zijn ... Wie helpt?

 

Opmerking:

In België komt de familienaam Saulmont nog sporadisch voor. Zover mij bekend zijn alle Saulmonts afstamelingen van EUGENE SAULMONT en MARGUARITE NAVIEAUX (1840-1926), waarvan te Suxy in Belgisch-Luxemburg de kinderen Viktor, Ernest, Pauleye en Joseph (ov. 1918) zijn geboren. Het voorgeslacht van Eugene Saulmont is mij niet bekend. Wellicht dat ook hier een relatie kan bestaan met bovenstaand gezin?

De verspreiding van de naam Saulmont, n.a.v. de gegevens uit de rijksregisters van 1998. Bron: Familienaam.be

---

laatste wijziging van deze pagina: 14 mei 2010