Deze bewerking werd ter beschikking gesteld door Mathieu Vandenbosch.

Bron: Publications de la société Historique et Archéologique dans le duché de Limbourg.
Tome VIII. 1871.

3 september 1637

Articulen omme te versoecken voor 't garnisoen van Roermunde.

1. Dat de heeren Commandeur van Roermunde mit alle officieren van oorloge, ende soldaten van wat qualiteyt ende conditie deselve syn, te peerde ende te voet geene uytgesondert, schoon dat se hadde verlaeten den dienst van den coninck van Spaignien, ende hun begeven aen de heeren Staeten sullen uyt de stadt trecken, sonder eenighe verhinderinge, ofte empeschement mit wapens, ende bagagie, die ruyterye mit blaesende trompetten, vliegende vlaggen, mit volle wapenen ende bagagie, 't voetvolck mit vliegende vaendel, slaende trommelen, brandende lonten, coogels in de mondt, in sulcke ordre als sy gewoon syn ter marcheren, mit behoudenisse van lyff ende leven tot 's Hertogenbosch toe.
2. Sullen mede voeren vier stucken geschuts tot keus van den commandant mit alle haere gevolgh, ende toerustinge ende munitie van oorloge suffisant omme elck twelff schoten te doen.
3. Sullen worden bestelt peerden ende wagens ofte schepen omme 't vorschrenven geschutt te vaeren tot 'd Hertogenbosch toe.
4. Alle siecke, ende gequeste soldaeten sullen vermoegen in de stat te blyven ter tyt toe hunne gesontheyt toelaeten sal te verreysen, als wanneer haer wagens sullen verleent tot den Bosch toe.
5. Sal bestelt wordn volcomen getall van carren, paerden ende waegens, om de bagagie van den heer commandeur, officieren ende soldaten te voeren tot 's Hertogenbosch toe, daeronder begreepen de wapenen van siecken, dooden, ende absenten, alsmede de wapenen ende bagagie van de compagnien die te velde syn, sonder dat eenich ondersoeck sal worden gedaen.
6. Alle die gene, die haere bagagie sullen willen voeren die Maes aff naer beneden, sullen worden verleent schepen tot Grave, Bommel ofte Gorcum toe, vry van de thollen ende licenten van den coninck, alsmede dat deselve daerby sullen moegen stellen volck tot bewaeringe van dien, sonder dat deselve sullen moeten worden ondersocht.
7. Dat d'officieren ende soldaeten, van wat qualiteyt die syn, sulen vermogen in de stadt te laeten haere vrouwen end kinderen, omme over haere goederen roerende ende onroerende te mogen disponeren den tyt van sesse weken sonder dat eenige confiscatie plaets hebben sal.
8. Men sal niet moegen becommeren, vasthouden, ofte arresteren eenige officieren, soldaeten, ofte haere bagagie, omme haere schulden, 't sy dat hy uyttrecken sall, ofte gequest ofte sieck uyttreckende als hy sall syn genesen, maer sullen die iets te pretenderen hebben, hun moeten vervoegen naer den Haghe, omme hunne betaelinge te soecken.
9. Item sal toegestaen werden aen den commis ende auditeur Luis te moegen verblyven den tyt van twee maenden, omme mit de borgerye ende arbeydtsluyden voor hem gewerckt ende gelevert hebbende te liquideren, en sall denselven op syn vertreck verleent worden een schip, omme met syne familie, meubelen ende bagagie vrye van toll ende licenten, sonder eenighe verhinderinge ofte ondersoek, te moegen vaeren tot Gorcum, Dorth ofte Vaert toe.
10. Item sullen alle gevangene in 't particulier gehaelt, ende onder neutralen bodem gehoorende verblyven in handen dan heere commandeur, die deselve als syne particulier actie sal vermoegen mede te nemen.
11. Item sullen alle gevangen te weder syden midts betaelende hunne schulden werden gerelaxeert.
12. Item sal den ontfanger Ommeren, burgemeester der stadt Roermonde, toegestaen werden te moegen verblyven den tyt van twee jaeren omme ondertusschen vry ende vranck te moegen verreysen naer Venlo, omme aldaer, ende hier mit de steden ende 't quartier wegen die restanten van de contributien ende gemeynte liquideren ende inne te vorderen met executie als anders, gelyck als sulcx desen aen d'offieren van den coninck is toegestaen.
13. Item sal Willem ten Hollen, ontvanger van de convooyen en licenten van de heeren Staethen, althans buyten dese stadt synde, vryheyt verleent worden omme, te moegen hier binnen commen, om neffens die andere officieren van de licenten te verblyven den tyt van drye maenden omme hunne schulden inne te vorderen, ende over haere goederen te disponeren,sulcx als sy goet vinden sullen, ende alsdan vry met hare bagagie ende meublen sullen moeghen vertrecken sonder eenighe ondersoeckinge subject te wesen.
14. Ende sal den lombaert hier gehouden syn de panden by hem door d'officieren ende soldaeten versett te brengen tot 's Hertogenbosch ofte in Hollant, omme aldaer mit gelegentheyt gelost te worden.

Onder stont: Carpentier.

Toutte la garnison du dit Ruremonde devra sortir demain à midi et dez maintenant devra le comandant aux officiers et soldats, que on altesse ordonnera une departe de la ville et fera mettre ès mains des commissaires que son altesse commettre à ce , avecq un lieutenant de Maitre de camp général le surplus de l'artillerie, aussy les armes et munitions de guerre et de vivres qui sont en la dite ville; fait au camp devant Ruremonde le 3 de Septembre 1637.
Soussigné: El Cardinal Infant. Plus bas: par ordonnance de son altesse et signe Verreijken.

Naar een afschrift in het origineel legerboek, berustende in het oud-archief van Roermond, blz. 511 v°.

Verdrag met de burgerij wegens de overgaaf der stad Roermond.

Articulen voorgehouden by die van 't magistraet, borghers ende inwoonders der stadt van Ruremonde, ten overstaen van de Eerw. Heeren Bisschop, Deken van 't Capittel der Cathedrale kercke, Prieur der Cathuyser en recteur van de Societeyt Jesu ondergeschreven, in 't overgaen der voorschreven stadt totte onderdanigheydt van syne majesteyt, den derden septembris 1637, ende ingevolge van de procuratie daer aff synde in dato van heeden, geteekent Bosman onder den segel der voorschreven stadt.

1. Dat die van de magistraet ende alle inwoonderen van wat qualiteyt ende conditie dieselve souden moogen syn, gemainteneert sullen worden by alle rechten, vryheeden ende privilegien, soo ende gelyck die selve voor deesen ten tyde van syne conincklijcke majesteyt syn geweest.
2. Dat den teegenwoordigen magistraet, ende officieren synde althans in dienste van de stadt, in deselve haere ampte ende bedieninghe sullen worden gecontinueert, mits doende den eedt daertoe staende.
3. Dat den scholtis alle borgeren ende inwoonderen der stadt bedienende eenige officien ende pachtingen,van wegen die heeren Staeten Generael der Vereenighde Nederlanden, tot datum van dese belegeringhe verschenen, haere goederen ende pachtinghen invoorderen ende genieten, sonder eenighe confiscatie subievt te wesen, ende vertrecken willende, 't selve mogen doen binnen den tyt van twee ierstcomende jaeren, oock gedurende denselven tyt haere goederen moghen verkoopen, ende naer verloop des voorschrevent tyts daervan disponeren, hetsy by administratie ofte andersints naer derselver wellegevallen.
4. Dat die van de magistraet alsulcke middelen, als sy ten tyde van de regeeringhe van syne majesteyt gegeven ende genoten hebben, oock voortaen ten behoeve van de stadt sullen mogen behouden ende genieten.
5. Dat alle politicque officieren, persoonen ende inwoonderen, die om hun particuliere afairen ende officien tegenwoordigh buyten synde, wederomme in de stadt sullen mogen incomen ende genieten het beneficie van desen, soo hun 't selve goet dunckt.
6. Dat alle voorschreven tegenwoordige officieren, in dienste van de ho. mo. Heeren Staten Generael, ende inwoonderen, die hun metter woon sulen willen begeven ten platten lande onder contributie van beyder zyden gelegen ofte oock in andere neutrale landen, 't selve vryelick sullen mogen doen, sonder daertoe van nooden te hebben eenige particuliere andere permissie, passporte, sauvegarde, ofte abolitie.
7. Dat alle 't gene wat die van de magistraet, officieren, borgeren ende inwoonderen voorschreven den tyt van hunne resp. officien, soo in punct van justitie als administratie ende andersints hebben gedaen ende geexploicteert, nu ofte ten eewigen daeghen niet en sal herdaen ofte ondersocht werden, maer gedaen ende vergeeten blyven, sonder dat dyen aengaende tegens haere persoonen, ofte goederen eenighe actie gemoveert ofte geintenteert sal worden het sy van wegen het publique ofte eenige particuliere, die sich souden willen seggen geinteresseert te wesen.
8. Dat alle sloten van reeckeningen achterstallungh van de generaele middelen ende andere uytstaende schulden die Ho.mo. Heeren Staeten aengaende, tot datum dezes verscheenen, by de rentmeesters, collecteurs ofte pachters, die deselve aengaen, alsnogh sullen moghen uytgevoordert ende geeyscht worden, sonder hendyengaengaende eenich beletsel te moogen doen.
9. Dat alle borgeren ende inwoonderen, synde van de gereformeerde religie, vryheit van conscientie sullen moogen genieten, ende daer by gemainteneert blyven, sonder dat y luyden dyenthalven eenige recherche ofte stoornisse onderworpen sullen syn.
10. Dat oock beide de predicanten van de gereformeerde religie Marsilius Rotarius ende Wernerus Lachius onder dese voorgaende articulen sullen begrepen syn.

Ende heeft syne hoocheyt verclaert dat hy niet verstaet voor goed te houden eenighen innecoope ofte overleveringhe van amunitiën ofte lyftocht van den vyandt by die van stadt off inwoonderen derselver gedurende dese belegeringhe gedaen, ende dat die sulcx gedaen hebben daer over sullen worden gestraft, soo wanneer sy blyven in gebreeke van sulcx binnen 24 ueren te verclaeren.
Gedaen in 't leger voor Ruremonde desen 3 September 1637.
Geparapheert: R V onderteekent El Cardinal infant.
Onder stont: ter ordonnantie van syne hoocheyt, ende was onderteekent Verreycken.

Naer een afschrift in het origineel legerboek, berustende in het archief van Roermond, bladz.509 v°.

© 2003 Herman de Wit, Maarssen
Deze pagina is een onderdeel van de-wit.net