Algemeen Rijksarchief Den Haag, Cornelis Cau, 'Groot-placaetboek, vervattende de placaten, ordonnantien
ende edicten van de Staten Generaal der Verenigde Nederlanden ....[etc]', deel 1 (Den Haag 1655),
kolommen 395-398, bibliotheeksignatuur H 21 D-1.

Placaet, over het inwilligen vanden Nieuwen Stijl, ende van het af-korten der thien dagen uyt den Almanach. 10. Decemb. 1582.



Françoys, Sone van Vranckrijck, eenich Broeder vanden Coninck, by der gratien Godts Hertoch van Lothrijck, van Brabandt, van Limborch, van Gelre, van Anjou, van Alençon, van Touraine, van Berry, van Eureulx, ende van Chasteu Thiery, Graeve van Vlaenderen, van Hollandt, van Zeelandt, van Zutphen, van Mayne, van Perche, van Mantes, van Meullen ende van Beaufort, Marck-grave des Heyligen Rijcks, Heere van Vrieslandt, van Mechelen, ende van de Ommelanden, Beschermer der Nederlandtsche Vreyheidt. Allen den geenen die dese tegenwoordige sullen sien ofte hooren lesen, Saluyt.

ALSOO het merckelijck ende notoir is, dat sedert de geboorte onses Heeren ende Salichmaeckers Jesus Christi (van welcken alle Christenen den loop des Jaers, ende de Termijnen der tijden zijn reeckenende) eenige dagen verloopen zijn geweest, soo dat die tijden ende termijnen der verlenginge ende verkortinge, ende oock der even-gelijckmaeckinge der dagen met den nachten, niet op de selve Saysoenen en vallen, als sy in den aen-beginne plegen, maer ter contrarien verhaeftigen, in sulcker voegen, dat met lanckheyt van tijde veel ongeschickelijckheyts daer uyt soude mogen rijsen: overmidts dat de saysoenen des Winters, Somers, der Lenten ende des Herfst, op haren behoorlijcken tijdt niet en souden komen te vallen. Waerom veele gheleerde ende in den loop des Hemels ende der Sterren ervare Luyden, dickmael ghearbeyt hebbende, om de reeckeninge ende calculatie des Jaers te rechte te brengen, bevinden dat, midts men voor een Jaer drie hondert vijf-ende-t'sestich dagen, ende ses volle uyren reeckent, nochtans metter daet eenige Minuten daer zijn ontbreeckende, midts dat de Sonne haren Jaerlijckschen loop in een weynich mintijdts volbrenght dan men ghewoonlick is te reeckenen, als naemelijck, een hondertste ende seste deel min dan een vierendeel van een dach, het welcke bedragende alle hondert ende ses Jaren effen eenen dach, wort bevonden binnen vijftien hondert ende twee-en-tachtentich, van de geboorte onses Heeren Christi overstreke Jaren af, verloopen te wesen, den tijdt van ontrent vijfthien dagen, soo dat den dach der gheboorte Christi, behoorde naer de eerste instellinge ende calculatie, ontrent vijfthien dagen vroeger ende naerder by den stilstant der Sonnen, ende de kortste Winter-dagen te komen dan hy doet. Het welck hoe langer hoe meer foude in 't woest loopen, ende een groote confusie in de reeckeninge der Jaren mede brengen.

SOO IST, dat die selve in verscheyden tijden, ende van vele geleerde Mannen, gemerckt ende aengegeven wesende, is eyndelinge daer inne soo vele ghedaen, dat den meesten deel der Vorsten ende Potentaten inder Christenheyt, (om de voorschreve inconvenientien van vorderen verloop ende onordeninge te schouwen) hen om vele bewegelijcke ende ghewichtige redenen ende oorsaecken, die al te langh waeren om te verhalen, eyndelinghe hebben vergheleecken, dat men niet gheheel vijfthien dagen, maer alleenlijck ende ten minsten thien dagen soude korten, inde ghemeyne ende tot noch toe ghepleechde calculatie des Jaers, op dat de saecke ten besten, het immers mogelijck ware, ende tot minste quetsinge vander Gemeynte mochte verrichtet ende gheredresseert worden. Daerom is't dat Wy 't ghene voorschreve is, overgemerckt, ende in rijpe deliberatie van Raede gelecht, begeerende, soo verre eenichsints mogelijck, ons oock alle redelijcke saecken te verghelijcken, ende te verghenoegen mette voorschreve andere Vorsten ende Potentaten over het Christenrijck, ende naemelijck metten Grootmachtigen en Doorluchtighsten Henrico, den derden van desen naeme, Coninck van Vranckrijck, onsen Heer ende Broeder, ende insonderheyt om onse lieve ende ghetrouwe Ondersaten van onse Nederlanden, mette omliggende Coninckrijcken, Landen ende Provincien t'accommoderen. Gemerckt insonderheydt dat om den ghemeynen Coop-handel ende andersints, gantsch nootwendich is een goet Accoort, verdrach ende vergelijckinge te hebben van tijden, Saysoenen ende Termijnen metten selven omliggende Landen, soo in aensien van alle onderlinge Contracten, Verbintenissen, Schult-brieven, betalingen, en alle andere dingen die den handel aengaen, als andersints van alle 't geene de reeckeninge ende calculatie der tijden ende Jaerlijcxe Saysoenen belanght. Hebben by advijse van onse lieve ende getrouwe, de Generale Staten van onse voorschfreven Landen, ende die van onsen Raede van State daer op al vooren ghehoort, gheordonneert ende ghestatueert, ordonneren en statueren midts desen, dat in alle onse voorschreve Landen, nae dat den veertienden naest-komende dach December sal wesen voorleden ende overstreecken, men den naest-volgenden dach, die men nae de voorschreve oude calculatie soude reeckenen te wesen den vijfthiensten, niet en sal reeckenen voor den vijfthienden, maer voor den vijf-en-twintichsten, ende alsoo voor den Kers-dach ofte geboorte Christi, ende den anderen dach naest is volgende, den ses-en-twintichsten, ende daer naer seven-en-twintichsten, ende daer naer acht-en-twintichsten, ende soo voorts tot den eynde deser maent December, die maer een-en-twintch dagen sal hebben, ende nochtans den laetsten dach des selven, voor den een-en-dertichsten ghereeckent sal worden: soo dat het tegenwoordige Jaer sal evenwel eyndigen ses dagen naer den voorschreven vijf-en-twintichsten dach, ende dat naest-komende Jaer als men sal tellen vijftien hondert-drie-en-tachtich, sal beginnen den sevenden dach nae Kersdach voorschreve, ten dage als men nae de oude calculatie reeckenen soude den twee-en-twintichsten December. Welck Jaer, midtsgaders alle volgende Jaren, sullen voorts altijdt haeren vollen ende ordinarisen loop hebben, ghelijck als van te vooren, ende volgende den regel van onse Nabueren voorschreve, ende omliggende Provincien sullen ghebruycken. Wel verstaende nochtans, dat hier mede niet en sullen verkort noch gheprejudiceert worden eenige calengieringen, ofte vernaderingen, prescriptien, acten, van wat nature die wesen mogen, chijnsen, Renten, Pachten, Huyren, Obligatien, Termijnen van betalingen, Wissel-Brieven, Mandamenten ofte Rescriptien, welcke alle haeren volkomen loop hebben sullen, niet tegenstaendem die verkortinge van thien dagen voorschreven, even alsoo of sy niet gheschieren waren. Ende dit alleen voor het geene dat dit loopende Jaer ghevallen ofte verschenen is, ofte vervallen oft verschijnen sal, sonder meer. Ende dit Jaer ghe-eyndicht zijnde, sal men voortaen alle termijnen van betalingen op de selve wijse ende maniere reeckenen als men te vooren plach te doen, even als ofte dese verkortinge noyt gheschiet en waer: Op dat alle vordere materie van twist ofte misverstant geweert zy.

Ontbieden ende bevelen daer omme onse lieve ende ghetrouwe, de Hooft-President ende Luyden van onsen Secreten Raede, Cancelier ende Luyden van onsen Rade in Brabant, Stadthouder, Cancelier ende Luyden van onsen Raede in Vlaenderen, President ende Luyden van onsen Raede in Hollandt, de Gecommitterde Raden van onse Staten van Zeelandt, Stadthouder, President, Luyden van onsen Raeden in Vrieslandt, Schoutet van Mechelen, ende allen anderen onsen Rechtenen, Justicieren ende Officieren, dat sy dese onse tegenwoordige Ordonnantie ende Gebodt doen kundigen ende uytroepen, elck binnen de limiten van sijnder Jurisdictie, ende die selve stricktelijck doen onderhouden, nae heuren inhouden, ende inder manieren voorschreven. Want ons alsoo ghelieft. Des t'oirconden hebben Wy onsen Zegel hier aen doen hangen.

Ghegheven in onse Stadt van Antwerpen den thienden dach der Maendt December in 't Jaer ons Heeren vijfthien-hondert twee-ende-tachtich.
Op de Plijcque stondt gheschreven, By den Hertoch in sijnen Raede. Ende gheteeckent, I. van Affeliers.

© 2001 Herman de Wit, Maarssen
Deze pagina is een onderdeel van de-wit.net