Ten tijde van de vele pestepidemieën was men nog niet op de hoogte van het feit dat een rattenvlo de eigenlijke veroorzaker was van de pest. Ook had men geen idee of en hoe besmetting van mens op mens kon plaatsvinden.
Gelet op de grote sterfte die soms plaatsvond, probeerde men toch maatregelen te treffen,
waarmee men hoopte om een verdere verspreiding van de ziekte te voorkomen.

Algemeen Rijksarchief Den Haag, Cornelis Cau, 'Groot-placaetboek, vervattende de placaten, ordonnantien ende
edicten van de Staten Generaal der Verenigde Nederlanden ....[etc]', deel 2 (Den Haag 1664),
kolommen 3171-3174, bibliotheeksignatuur H 21 D-2.

Placaet, behelsende ordres tegens het voortsetten van de Pest.
In date den 31 Julij 1664.

Den President ende Raden van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslandt, Allen den geenen die desen sullen sien ofte hooren lesen, Saluyt. Doent te weten, Alsoo Wy tot Ons groot leetweesen bericht werden, dat de contagieuse ende besmettelijcke Sieckte, die sich eenigen tijdt herwaerts in verscheyden omme gelegen Steden en Plaetsen, ende oock alhier ter Stede heeft beginnen te openbaren, haer dagelijcx meer ende meer verheft ende toeneemt. Soo ist, dat Wy Ampts-halven Ons verplicht vindende, tot weeringe ende steytinge van de voorsz besmettelijcke sieckte, alle mogelijcke voorsorge te ghebruycken, goetgevonden hebben te ordonneren, gelijck Wy ordonneren midts desen, dat niemant geduyrende dese besmettelijcke sieckte, sal vermogen op eenige begraeffenisse te gaen met lange Rou-mantels 't zy de selve eygen ofte ghehuyrt zijn, selfs oock niet de Bidders, op te verbeurte van de selve Mantels, te redimeren elcke Mantel met de somme van ses guldens. Dat oock niemandt eenige Kamers ofte andere plaetsen in hare Huysen met Laeckenen, Bayen ofte met andere diergelijcke Stoffen sullen mogen behangen, ofte doen behangen, op de boete van vijf en twintigh guldens.

Dat oock niemand geduyrende de voorschreve sieckte, op eenige Begraeffenissen, 't sy voor of te naer de selve, sal vermogen te schencken, ofte doen schencken, 't zy Wijn ofte Bier, opte boete van hondert guldens.

Gelijck mede verboden werdt over eenige ghestorven Kinderen eenigerhande vergaderinge te maecken, ofte te houden, omme de selve toe te maecken, ofte onder wat ander pretext soude mogen zijn, op arbitrale correctie.

Werdende mede wel expresselijcken verboden uytte Huysen, daer innen yemandt vande voorsz sieckte is overleden, eenige goederen, hoedanich die zijn, te moogen halen ofte overdragen binnen den tijt van acht weecken, ofte binnen den voorsz tijdt haere Huysen te openen, 't sedert dat de leste Persoon daer inne is komen te sterven, ende middelertijdt daer inne oock geene Neeringe te doen, alles opte verbeurte vande voorsz goederen, ende daer en boven een boete van vijf en twintigh guldens.

Sal mede niemant vermogen uyt eenigh Huys daer yemant van de besmettelijcke sieckte gestorven ofte bevangen is, eenigerhande Waren, ende voornamentlijck niet eenige Eetwaren van Soete-melck, Karne-melck, Versche Boter, ende andere Waren langhs de Straten te koop dragen ende venten, op peyne van arbitrale correctie.

Interdiceren ende verbieden mede, dat niemant sich sal vervorderen uyt eenige Huysen, daer yemant van de besmettelijcke sieckte sieck ofte ghestorven sal wesen, eenich stroo, Kleederen, Laeckens, Deeckens, 't zy Linne ofte Wolle, voor de Deuren, uyt te Vensteren, ofte oock eenige Kleederen van Linne ofte Wolle, mitsgaders eenigerhande Huysraet, sonder voor-bekomen speciael  consent van den Hove, of Magistraet van den Hage uyt de selve Huysen te vervoeren ofte te transporteren, veel min aen yemant te verveylen, 't zy onder de hant, ofte op eenige Boelhuysen, ende sulcx mede niet op het Weeckelijcke Boelhuys, alles ende yeder poinct van dien op peyne van arbitralicken daer over te werden gecorrigeert als vooren.

Sal voorts mede een yegelijck gehouden zijn de Persoonen, mette voorsz sieckte besmet, te houden binnen synen Huyse, ofte sodanige plaetse als hy daer toe in synen Huyse houdende is, ofte sullen de selve Persoonen moeten brengen in het Pesthuys deser Stede, ende dat des morgens voor vijf, ende des avonts naer negen uyren, ten ware yemant een eygen ofte ghehuyrt huys hadde, in welcken gevalle hem geoorloft wesen sal de Siecken van syne Familie inde voorsz plaetse te brengen ofte logeren, op arbitrale correctie als vooren.

Alle de geenen die over eenige Siecken mette voorsz sieckte besocht, gaen, omme de selve te bewaren, of te bedienen, wert by desen mede verboden in yemandts anders huys inne te komen, sonder speciael consent vande Man ofte Vrouw van den selven huyse, op correctie als vooren.

Wert mede allen Schuytvoerders en Wagenaers wel scherpelijcken gheinterdiceert ende verboden eenigerhande siecke Persoonen ofte Bedelaers in andere Plaetsen in hare Schuyten ofte op haare Wagens te nemen, ende herwaerts aen te brengen, noch oock de selve omtrent 's Graven-Hage ergens aen Landt, ofte van hare Wagenen te setten, op arbitrale correctie als vooren. Ende werden de Commissarisen op te respective Veeren deser Stede mede ghelast, daer op scherpe toesicht te nemen, ende gheauthoriseert de Contraventeurs van dien op staende voet te constringeren sooedanige Persoonen met al haer byhebbende goet wederom te brengen ter plaetse daer sy de selve sullen hebben in ofte opgenomen.

Ende alsoo bevonden wert dat verscheyde Persoonen, jae gehele Huysgesinnen, uyt andere besmette Steden en Huysen herwaerts overkomen, ende haer alhier ter neder setten, ende verblyven, werdt by desen alle onse Ingesetenen mede gelast ende bevolen, egeene Persoonen van buytenen alhier aenkomende, hare Huysen in 't geheel ofte ten deele te verhuyren, noch haer, veel min haere goederen ende Meublen in de selve te ontfangen, ten ware sy alvoorens volkementlick mochten zijn verseeckert door Attestatie van de Magistraet ter plaetse van waer de selve Persoonen ofte Meublen zijn komende, (welcke Attestatie oock alvooren aende Heeren Burgemeestere deser Stede sal moeten werden vertoont [)], dat de selve uyt suyvere ende onbesmette Huysen zijn komende, alles en yeder poinct van dien op peyne van arbitrale correctie.

Werdt mede scherpelijcken gheinterdiceert ende verboden eenige Carossen ofte Wagens te verhuyren, omme eenige Dooden vande besmettelijcke sieckte gestorven, te begraven, opte boeten van vijf en twintich guldens, by den genen die ter contrarie sullen komen te doen telckens te verbeuren. Gedaen inden Rade, ende ghepubliceert opte Audientie van de Rolle den XXXJ Julij 1664.
In kennisse van my, Adr: Pots.

© 2000 Herman de Wit, Maarssen
Deze pagina is een onderdeel van de-wit.net