Deze bewerking werd ter beschikking gesteld door Mathieu Vandenbosch.

Bron: Rijksarchief Hasselt. Stadsarchief Maaseik. Inventaris nr 38.

ORDONNANTIE VAN HET WAECKEN.

1. Men gebuijdt van weegen onsen genedigen heeren ende der stadt inden eersten dat ijeder burger in persoon met alsulcken geweer, cruijt en loot daer op een ijder gesath is met sijn sijtgeweer waecken sall ende hun strackx bijden trommelslagh op den merckt vervoegen sullen onder hunne vendelen ten sij crancheijt oft uijtheijmsheijt sulckx en beneme in welcken gevalle die selve sulcken weecker, den burgmeesteren ofte gesworen toonen sullen daer mede sij hun contenteren moogen sijnde ingesetene burgers deser stadt met alsulcken geweer daer op der setter gestalt is ende dat op die pene van drij Philips gulden te appliceren tot behoeff der geenige die de wacht alsdan hebben.
2. Item soo iemant opder schiltwachten slaepende bevonden woorden sal tellicker reijse broocken drij golt gulden bij de burgemeesteren te straeven.
3. Item soo iemant eenigen weecker stelden in veugen voorscreven der niet taelweerdich en weere ende alsoo vander wacht gesant bij die burgemeesteren, gesworen, vendrighs ofte rotmeesteren, en der geenige der den schoon gestalt hedde door cranckheijt ofte uijtheijmsheijt geenen anderen taelweerdigen weecker en stelde oft inde persoon op der waecke niet en quaeme oft inde stadt sijnde niet in persoon opder waecken en quaeme sal broocken die selve pene in welliges plaetse den rotmeester eenen bequaemen weecker stellen sal welckx waeckloon als oock die peene voorscreven aen die faillianten erhaelt sal weerden ende daer voor gepant.
4. Item en sal sich niemant de wacht hebbende vervorderen des avonts vander poorten te gaen eer die ander wacht aen ofte op die poorten sij ende dat op die pene van eenen gulden brabants tappliceren al boven.
5. Item en sal niemant van sijner waecken afgaen ten sij met oorloff des gesworene, vendrich meesters offte rotmeesters ten minsten ende dat op die pene van twintich stuijver brabants.
6. Item sal een ijeder burger t'allen tijden als die gesworen, meesters, vendrich oft rotmeester hun gebieden op der schiltwachten oft aen die schutboomen te gaen sonder daer tegen te seggen aldaer te gaen oft ordre te halden soo sij inde rotten gestalt sijn en dat op die pene van drij golt gulden.
7. Item en sal sich niemant vervorderen van eenige schiltwacht aff te gaen eer ende bevoorens die rotmeesters hun selffs affhaelen ofte eenen anderen schiltweecker gestalt sullen hebben noch oock smorgens vander schiltwachten aff te gaen hij en woorde affgehaelt oft die tromme omme geweest sij en die reveille geslagen ende dat op die pene van drij golt gulden ende en sal geen rotmeester die weeckers langer laeten staen als een uijre opde selve plaetse.
8. Item en sal sich niemant vervorderen naeden optreck der waecken, sijnde die gansche waeck vanden anderen oft vanden merckt gescheijden binnen der stadt te schieten op die pene van twintich stuijver brabants.
9. Item en sal niemant totten wachten gestalt worden die geene wacht voor hun selffs halden oft daer van vrij sijn op die pene van die genige die de selve stellen van twintich stuijver brabants.
10. Item so iemant de schiltwacht hebbende oft sijnde omgenger die leuse vergeten hadde sal tellijcker reijse broocken drij goltgulden.
11. Item dat ijeder rotmeester soo balt sij van den merckt gaen met sijnen rotgesellen sich opden poorten ofte plaetse daer hunne wacht gevallen is hun vervoegen sullen ende strackx soo veele schiltwachten uijtstellen sullen als die burgemeesteren, gesworens meesters ende vendrighs soo bij daege als nacht ordonneren ende dat op die pene bij den rotmeesters te verbroocken van eenen gulden brabants hun verhael hun reserveert aen die faillianten.
12. Item sullen die poortiers ter presentien der gesworen ofte meesters des smorgens die slotelen vanden porten aenden burgemeesteren huijsen haelen ende oock wederdraegen ende en sullen de selve geene poorten openen ten sij dat de geheele wacht aender poorten sij ende die schutboomen met twee persoonen met hun geweer wel bewaert sijn noch oock geene hameien openen ten sij dat eijnsdeels der waecken eerst buijten visitatie gedaen hebben.
13. Item sullen die poortiers gehalden sijn alle avonts die renboomen buijten der poorten te sluijten op pene van xx stuijvers brabants.
14. Item soo eenige burgers hun vanden gesworens vendrichs oft rotmeesters niet en wollen laeten straeven sullen die selve broocken dobbel coeren oft penen daer voor sij van den burgmeesteren gestraefft sullen worden.
15. Item soo eenigen togen van volck langs deser stadt quaemen, soo en sal sich niemant vanden burgeren vervoorderen buijten die stadt te gaen dan gehalden sijn met hunnen geweer te gaen op hunne waeckplaetse van daer sij niet gaen en sullen dan met consent der burgemeesteren gesworens meesters en vendrichs op die pene van drij golt guldens.
16. Item soo eenige toogen vernomen weerden dat een jeder burger sijne beesten buijten sijnde strackx inhaelen sal sonder te verwachten dat men eenige poorten daer toe openen sal.
17. Item dat sich niemant vervorderen sal eenige beesten des smorgens naer die poorten te drijven oft rijen noch oock met eenige kleederen naeder poorten te gaen ten sij dat die poorten een halff uijre ten alderweenichsten geopent sijn geweest op die pene van eenen philips gulden.
18. Item soo ( daer godt voor sijen wil ) eenigh vuer viele dat een ijder burger sich vervoegen sall onder sijne vendelen op sijn waeckplaetse op die pene van drij philips gulden behoudelijck timmerluijden, schaliën- ende stroijdeckers, pleesters, leijmpleggers en vrouw persoonen totten lessen des viers.
19. Item sullen die gesworens als capiteijns ende meesteren als sergeanten ijder op sijn boerte ende dach, die daeghs ende nachtwaeck halden ende die geenige soo inder wachten suijmelijcken bevonden werden voor hunne fauten doen executeren ende soo die gesworene oft meijsteren daer inne gebreecken bevonden werden voor hunne faute doen executeren volgens die bovense peenen den gesworen ende meijsteren hun verhael aen die faillianten gereserveert.
20. Item belangende de executie te doen in tegen de faillianten woort der booden bevoolen dat hij ten versoeck vanden geswooren vendrighs en meijsteren die executie doen sullen en soo sich eenigh van de booden daer inne weijgerich ofte negligent hiele sal een ander bode ten versoeck ende bevele vanden gesworen vendrighs oft meijsteren voorscreven den faillianten oft suijmelijcken bode in die executie te doen bevonden voor die selve pene executeren ende in gevalle der selver boode oock suijmelijcken negligent ofte weijgerlijck weerdt bevonden broocken die selve pene die welcke die burgemeesteren aen sijne gagie des selven bode ingehalden en corten sal.
21. Item dat oock niemant van wat qualiteijt hij sij hebbende die wacht sich en sal vervoorderen eenige soldaten aendie poorten inne te laeten sij en hebben dat eerst den officier en burgemeesteren te kennen gegeven omme hunne paspoorten te visiteren ende hun geweer aen die poorten te laeten en dat op die pene bij die gene die wacht hebbende ende inganck toelaet ende van eenen goltgulden ijeder besonder noch oock eenige vagebonden ende vreemde bedelaers in te laeten ten sij dat sij bescheijt thoonen van waer sij comen en waer van dat sij sijn.
22. Item soo wie eenen weecker ofte omgenger misdede met woorden oft met wercken den salmen vangen ende in die gevanckenisse setten te borre en te broode tot wille des heeren ende der stadt staet oock hijer folio…
23. Item reserveren scholtes, burgemeesteren, gesworen ende raedt dese ordonnantie te mogen verbeteren, muteeren, veranderen, adderen ende minueeren in een deijll ofte altemael soo dickmaels ende meenichwerff hun believen sal.
24. Ende des smorgens en sullen geen sintenellen haere posten quitieren voor al eer die reveille en sij geslagen op die pene als boven.

© 2003 Herman de Wit, Maarssen
Deze pagina is een onderdeel van de-wit.net