Deze bewerking werd ter beschikking gesteld door Mathieu Vandenbosch.

Bron: Rijksarchief Leuven, Fonds Zoutleeuw.

Wy borghemeesters deze stadt Soutleuwe, alsoo t'onser kennisse is gecomen dat alle de jonckhyt deser stadt, soo ongebonden bedorven ongeregelt ende verwildert syn by faute der statuten ende deughdelycke reglementen voor dese stadtsschole, die door d'onachsaemhyt der schoolmeesters in ongereef geraeckt syn, om aen d'welck te voorsien tot conservatie deser stadt die van eene goede schole dependeert, verclaeren statueren ende ordonneren mits desen by provisie de naervolgende poincten.

1. Eerst dat de schoolkinderen soo swinters als somers alle daeghen smorgens ten acht uren precies sullen moeten ter schole comen ende blyven tot elf uren mitsgaeders ten een ure naer noen tot vier uren ofte langer op pene van gecasteyt te worden ter discretie van den schoolmeester.
2. T'elcke ryse dat de kinderen smorgens ende naer noen ter schole gecomen syn op de voorschreven uren, sal den schoolmeester met syne schoolkinderen lesen den Veni Creator met de collecte, pater noster ende Ave Maria.
3. Soo smorgens als naer noen eer de schole uyt is sullen gebeden worden den Vader Ons, Weest gegroet ende het Gelooff.
4. Den schoolmeester met syne schoolkinderen sullen daeghs gehouden wesen devotelyck te hooren de hooghmisse in S. Leonaerts kercke waerinne sullen moeten bidden ofte lesen sonder te mogen clappen, stooten ofte spelen, van gelycken sullen sy moeten doen in alle andere Goddelycke diensten ofte daernaer op pene van sonder uytstel gecastyt te worden ter discretie van den schoolmeester.
5. Alle Deynsdaeghen en Donderdaeghen naer noen sullen de schoolkinderen oorloff ten waere dat den schoolmeester het anders geraeden vondt te behooren waernaer de schoolkinderen hun sullen moeten reguleren sonder contradictie.
6. Den schoolmeester met syne schoolkynderen sullen alle sondaeghen, hyligh daeghen ende donderdaeghen moeten t'loff hooren op de maniere en pene als in de hooghmisse.
7. Alle vrydaeghen sullen die studenten ende die schryven connen, moeten componeren voor die plaetsen de welcke saterdaghs sonder dissimulatie oft distinctie van persoonen t'sy arm oft ryck sullen gestelt worden by den schoolmeester.
8. Alle saterdaeghen smorgens sullen de studenten repeteren alle hunne lessen van de heele weke en dien heelen dagh sullen sy vry syn van lessen, des sullen sy en alle degene die lesen ende schryven connen, gehouden syn de catechismus lesse te leeren om sondaeghs naer noen die in de voorscreven kercke onder den catechismus op te seggen waerinne den schoolmeester hem moet laeten vinden, ende sien oft de schoolkinderen in den catechismus syn, ende die sonder syne permissie daer niet bevonden worden te castyden naer meriten.
9. Alle saterdaeghen naer noen van dry tot vier uren sal den schoolmeester de schoolkinderen leeren bidden, catechiseren ende de misse leere dienen ende daernaer lesen de litanie van Onselieve Vrouwe met de collecte ende bidden als op andere daeghen.
10. Alle sondaeghen ende hyligh daeghen sullen de schoolkinderen ten neghen ure precies voor noen inde schole comen alswanneer den schoolmeester sal de lesse vanden catechismus die sondaeghs naer noen gedaen wort aenhooren ende daernaer catechiseren tot dat de hooghmisse ingeluydt wort ende alsoo naer de hooghmisse de kinderen gestichtig doen gaen en hooren mitsgaeders alle processien die soe binnen als buyten de kercke gaet te doen assisteren volgens aude gewoonte.
11. De extraordinaire oorloffdaeghen van vetten donderdagh tot aschdagh, van palmensondagh tot naer paeschen, die van sinxen, capellkermisse worden mits desen gestelt in de discretie van den schoolmeester om die te verminderen naer syn goetduncken.
12. De schoolkinderen sullen ten tyde van de voorscreven oorloff daeghen alle daeghen moeten naer de hooghmisse in de voorscreven kercke comen, ende die devotelyck hooren gelyck op andere daeghen: mede de sondaeghsche, hylighdaeghse en donderdaeghsche loven, tot dien sullen moeten t'alderhylighendagh de vigilie hooren en in de goede weke de mettenen in welcke de schoolmeester hem sal moeten laeten vinden om d'absenten en petulanten te corrigeren naer meriten.
13. Den schoolmeester sal syne schoolkinderen alle maenden by den heere plebaen doen te biechten gaen ende d'onwillige corrigeren.
14. De schoolkinderen en sullen niet vermoghen te spelen in de kerck provysen ofte op de kerckhoven der kercke en capelle mitsgaeders niet moghen werpen met steenen, schaideren en diergelycke naer eenighe kercken, stadhuyse, borghershuyse en teghen malcanderen, ofte vogels nesten uythaelen ofte uytstooten en breken aen kercke oft stadthuyse op pene van sonder uytstel gestraft te worden naer behooren ter discretie des schoolmeesters.
15. Den schoolmeester met schoolkinderen sal moeten in alle kercke-lycken wesen waer voor den erfgenaem aen den schoolmeester sal moeten betaelen twee schellinghen ende aen de schoolkinderen vier schellinghen. Boven dien voor den ghene die den standaert draeght eenen blamuser en voor het wieroockvat seven oorden. Te weten van ider lyck geassisteert van t'capittel sonder vigilie en van ider lyc met vigilie alles dobbel. Boven dien aen die kinderen die flambeeuwen neffens t'lyck draeghen ider twee stuyvers.
16. Naer sonne-onderganck swinters en sullen de schoolkinderen niet vermoghen lancx de straeten loopen ofte spelen. Van s'gelycken sullen sy somers naer acht uren s'avonts niet moghen doen maer absoluet t'huys moeten blyven op pene die bevonden wort niet t'huys te syn gecastyt te worden naer discretie.
17. De schoolkinderen en sullen niet vermoghen op de gulde-camers te gaen op de feesten, ofte op de raemen mitsgaeders op de jonckmans feeste op pene soo voor om alsoo te beletten de menighvuldighe abusen waer geestelycke en werelycke ons hebben clachtigh gevallen.
18. Den schoolmeester sal sonder dissimulatie ofte distinctie van persoonen de schoolkinderen moeten castyden die ydelick ofte uyt gewoonte den naem Godts ende syn hylighe Moeder noemen, die vloecken, sweeren ende diergelycke woorden spreken, t'sy in de schole als op de straeten.
19. De schoolkinderen sullen niet vermoghen te gaen swemmen ofte in de beke, revieren en diergelycke hunne voeten wasschen oft daerinne gaen mitsgaeders op d'ys ryden te weten op t'vinne, vestens, revieren, graghten visschen, met fusiecken, cannonnekens en pistolen schieten en voorts geen poeder moghen hanteren op wat pretext het moghten op pene dat den schoolmeester die instantelyck sal moeten castyden naer meriten. Boven dien sullen oock moeten gecastyt worden die met colven, slingers, cletsoiren en schuppen spelen.
20. De studenten sullen somers t'hunnen huyse moeten studeren naer noen van vier tot vyf uren ende die lesen en schryven connen ofte leeren van vier tot half vyf. S'winters een goet quartier naer vier uren ende de studenten tot halver vyf d'een om te studeren d'ander om syn lesse te leeren, sonder voor dien tydt te moghen uyt den huys te gaen ten dien sal ider schoolkint uyt de schole comende recht naer syn huys gaen sonder onder weghen te moghen blyven op pene van daeghs daer naer gecastyt te worden ter discretie van den schoolmeester.
21. De studenten sullen op de straete soo wel als in de schole teghens malcanderen latyn spreken op pene van semulcteert te worden ter discretie van den schoolmeester die aen den censor daer een lignum maeckt mede een signum over de quade manieren der schoolkinderen om aen hun die geen latyn en spreeckt oft van quade manieren t'selve geven. Van s'gelycken die in de schole, hooghmisse en loven ten tyde der oorlofdaeghen sero comen over allen d'welck den schoolmeester de castydinghe sal doen alle saterdaeghen ter discretie.
22. De schoolkinderen sullen niet vermoghen eenen halven ofte heelen dagh t'huys blyven op wat pretext t'mochte wesen, sonder voorgaende permissie van den schoolmeester niet tegenstaende d'ouders hun t'selve hebben geordonneert, maer sullen eerst voer al hunne kinderen oft imant anders moeten naer den schoolmeester senden en permissie versoecken op pene dat de kinderen sonder permissie t'huys blyvende oft buyten de stadt gaende sullen gecastyt worden ter discretie.
23. Alle schoolkinderen sullen geobligeert wesen respect te hebben voor hunnen schoolmeester en dien te gehoorsaemen mitsgaeders sullen sy respect hebben voor alle geestelycke, borgemeesters, schepenen deser stadt en voor alle andere werelycke persoonen op pene van gecastyt te worden.
24. Soo wat schoolkint die refractair is aen dese onse ordonnantie en ande deughdelycke reglementen by den schoolmeester te stellen sal sonder dissimulatie gecastyt worden. Verbiedende aen d'auders hun daer mede niet te bemoyen noghte hunne kinderen daerinne voor te staen ofte den schoolmeester t'affronteren nogte injurieren. In dien gevalle soo authoriseren wy mits desen den schoolmeester van dit onwilligh kint te moghen jaeghen uyt de schole, sonder regard tenemen op eenige persoonen t'sy magistraets kinderen als andere op dat d'ander schoolkinderen daer aen een exempel souden nemen ende ongeïnfecteert souden blyven daer over beloven en sullen wy den schoolmeester teghens de voorscreven auders costloos ende schadeloos ontlasten.
25. D'auders sullen van ider kindt die studeert ter maent aen den schoolmeester moeten betaelen eenen schellingh, ende die niet en studeren eenen blamuser. Des sal den armen om godtswille geleert worden, wel verstaende noghtans dat ingevalle de auders hunne kinderen t'huys deden blyven binnen de maendt sullen moeten de volle maendt betaelen alwaert maer eenen dagh boven de helft der maent geëxpireert. Tot dien sal den schoolmeester vry syn van huys-huere, stadts-lasten ende accynsen daerenboven sal hy hebben voor syne gagie 80 guldens.
26. Den schoolmeester sal dese onse ordinantie viermael sjaers in de schole publiceren te weten voor de vacantien van vasten avont, vetten donderdagh, sinxen ende capelkermisse. Item in schieten van den voghel sal den schoolmeester den selven bannen om te voorcomen alle ongelucken en sal alsdan syn dry eerste schueten schieten.

Ordonnerende een ider des raeckende daer naer te reguleren ende te volbrengen. Alles by provisie.

Was getekend:   J.J. Opstaels, borgemeester, 1687.
                            H. Stiers, borgemeester.