Markt-
en molenrecht, ongedateerd (Grathem)
-
|
Genealogisch
domein |

|
Overzicht van
historische bronnen |

|
E-mail |

|
Deze bewerking werd ter beschikking gesteld door Mathieu
Vandenbosch.
Bron: Publications de la société
Historique et Archéologique dans le duché de Limbourg.
Tome VIII. Blz 285 - 290. 1871.
Inhoudstafel.
- Wanneer dat der merkt beginnen ende eyndigen sal.
- Binnen wat paelen ende limieten dat desen meerckt gehalden sal woerden.
- Hoe ende doer wy die bruecken, so van quetsuren, doetslach offt andere
saecken gericht ontfangen ende bedeylt sullen woerden.
- Hoe dat men in den mercktrecht geldende is acht vaet roggen ende elff
hoender ende hoe dieselve bedeylt woerden.
- Hoe veel die geswoeren voer een oerconde hebben ende van wie.
- Hoe dat die ghenigen die voer den middach tot Grathem gevangen worden
tot Thoeren in den Veehoff gesonden sullen woerden.
- Hoe dat die ghenigen die tot Grathem naer middach gevangen syn, aldaer
gehalden sullen weerden.
- Hoe ende waer men die ingeseten daegen sal.
- Wie dat die Heyligen toegehoeren ende aen wie dieselve geleent sullen
woerden.
- Hoe ende waer dat men iemant van erffgoederen aenspreken sal.
- Hoe dat der vrouwe abdisse van Thooren ende den heere van Horne, die
breucken in die bancke toecomen, ende hoe dieselve gedeylt behoeren te
woerden.
- Hoe ende wie die breucken binnen die vier valderen vallende gericht
ende ontfangen sullen worden.
- Van die molchter der moelen van Grathem toestaende.
- Hoe dat derghenigen die ter moelen gehoert, iemants anders coren die
niet ter moelen gehoert, naer dat een vaet gemaelen is, afleggen mach ende
het syne opschudden.
- Hoe dat derghenige die eene nacht verbeyde, niet gemaelen en crygt, met
syn coeren op een ander mach vaeren maelen sonder molchter te geven, ende
hoe denghenige die overdach nyet wilde verbeyden, mits gevende den molchter,
op een ander met syn coeren mach vaeren maelen.
- Wat karre dat binnen desen gemael gaen sal.
- Hoe dat den moelenaer ende die ghenige die ter moelen gehoeren, hun by
tyde als eenige somervloeten coemen, om nyemant schade te doen, hun met dat
waeter halden sullen.
- Hoe dat denghenige die tot Grathem dingende is ende ghene borgen en
heeft hemselven aldaer setten mach.
- Hoe dat die geswoeren in absentie van den amptman ende boeden den
vreede in behoef der Heeren heysschen moegen.
Erclernis van sekeren merckt tot Grathem
ende van die
gerechtigheyt van denselven merckt, etc.
- In nomine Domini amen.
Het is te weten dat tot Grathem eenen meerckt gelegen is, op Sinte
Severynsdach, die daer menich jaer ende dach geweest is. Den merckt gaet aen
op Sinte Severyns avent, te middag, ende duert al tot des anderen daegs naer
Sinte Severynsdach voorschreven, tot dat het hoochste van den daege gedaelt
is.
- Dat recht van den merckt is aldus gelegen; van den valderen dat voer
die Brugge staet, aldaer den Houtappeler staet aen Roffenpoel, van daer
voert also verre als Katert geyt alle die poel langs, van daer al aen die
linden die aen Hoeben hoeve staet, van der linden al tot den valderen dat
aen den goede van der Haeghen staet, van daer aen Heylen des Muysers aen den
valderen, van daer op Jacops putsel van Gheeneygen, van daer voerby de
haessel also verre als die Pusserstraet gaet, van daer voert aen die
Lierkevensstraet, also verre als die gaet, voert van daer weder op dat
valderen dat voer die brugge staet.
- So wat bruecken dat binnen desen mercktrecht geschieden ende binnen
dese voorschreven reynen, die sal richten een heer van Horne ende Jan
van Ensebroeck. Item waer dat daer viele eenige saecke van dootslach
offt andee quetsuren, daervan men richten most binnen desen mercktrecht,
daer sal sitten een vaecht van Horne ende Jan van Ensebroeck
ende sullen dat richten. Ende waere het saecken dat die schepenen der
saecken niet vroet geworden en konden ende saeten boven dat het hoechsten
van den daege geleden waere, so sal een meyer van Thooren by den vaecht
sitten ende Jan van Ensebroech sal opstaen. Die breucken sullen dan die drye
te saemen richten ende beuren. So wat cost dat daerop gaet den sal den
vaecht ende den meyer vorschreven doen, ende Jan van Ensebroeck
voorschreven sal syn deyl los hebben.
- Item in den mercktrecht voorschreven gilt men acht vaet roggen ende
elff hoender. Daervan hebben een heer van Horne een malder ende Jan
van Ensebroeck eenen sester. Waere dat daer wat gebreekt, so sal men
Jannen van den gereytsten betaelen ende der vaecht sal voort uytpenden. Ende
die hoender een van die tweeën voorschreven heeft des een jaer die vyff
ende des anderen jaers die ses.
- Item van den mercktrecht hebben die gesworen seven luytselach van den
Heere van Horne ende seven luytselach van Jan van Ensebroeck
van eenen oerkonde.
- Item waere dat tot Grathel eenen man gevangen woerde in eenigen tyt van
den jaere der syns lyffs derven moste ende hy gevangen woerde voer den
middag, den sullen der meyer ende vaecht leveren doer het valderen ende
senden den in den Vehoff tot Thooren, ende den eenen van die Heeren
voorschreven en sal niet ontslaen sonder hy en hebben consent van den
anderen.
- Item woerde daer eenig man gevangen naer den middagh, den sal men daer
halden ende hueden weer des te doen staet met der clocken, opdat Vrouwe noch
Heere scaede noch schande en geschyede.
- Item binnen dese vier valderen so wie daer geseten is, so wes laetgoet
hy sy, den sal men daegen opder straeten, ende hy sal daer te recht staen in
die banck, ende den mach men oyck daegen om waerheyt te seggen.
- Item die Heyligen syn myndeer Vrouwen ende myns Heeren van Horne,
die sal men leenen den drie bencken, te weten Heer Geurts van den Bongaert,
Henricken van Baexen ende Johan van Meerssen. Wanneer sy derre
gesinnen, daeraff heeft een boede dat hy die Heyligen daer draecht, van
scholt wegen eenen alden Brabants, maar van waerheyt te seggen nyet.
- Item tuycht eenich man den anderen tot Grathem van erffgoederen, dan
sal men daer aenspreecken waer die goederen gelegen syn ende nyet in die
banck offt anderwaer.
- Item omdat men die Heyligen leenen sal in die bancken voorschreven, soo
sal myn Vrouwe ende myn Heere die groete breucken hebben, die daer vallen,
myn Vrouw twee deyl ende myn Heer dat derde deyl. Deylen die Heeren
voorschreven die bruecken sal ende verdragen sich wel, dat is den laetn
lyeff.
- Item so wat bruecken dat binnen die vier valderen voorschreven
geschieden, die sullen myn Vrouw ende myn Heer richten, myn Vrouw twee deyl
ende myn Heer dat derde deyl.
- Item tot Grathem staet een Moelen, die staet tot sulcken recht, so wie
daer coern brengt ende op die moelen gehoert, den sal men maelen een malder
om eenen cop; ende ist dat die karre dat haelt om anderhalven cop.
- Item so wie op die moelen gehoert, ende compt hy met coeren ter moelen
ende vindt eenen anderen in die moelen, die niet ter moelen gehoert, die
daer toe gehoert mach den anderen mans coeren affleggen als hy een vaet
gemaelen heefft ende gyeten syn coeren op ende geven den moelenaer syn
molchter.
- Item waer daer eynich man die ter moelen over nacht laege ende nyet
gemaelen en woerde, die mach syn coeren oplaeden ende vaeren daermet waer hy
wilt ende geven ghene molchter daervan: maer en wolde hy des daechs nyet uyt
verbeyden so sal hy syne molchter geven ende vaeren met syn coeren waer hy
wilt.
- Item binnen desen gemaele en sal anders gheen karre gaen dan des Heeren
van Horne op syn laetgoed.
- Item dat water van der moelen staet aldus: waer dat quaeme een
soemervloed, die den goeden luyden benede ende boven schaede dede, so sal
den moelener twee breeder in der moelen trecken in der sluysen ende twee in
die arcken, opdat hy niemant schaede en doe, ende wat hy dan also metten
halven waeter gemaelen can, dat mach hy doen, opdat hy nyemant schaede en
doe. Ende binnen desen so het water so groot is als voorschreven is, so en
sal hy voor geenen buytensman maelen, hy en laete het water afgaen als
vorschreven is. Maer compt een die totter moelen gehoert, die mach het water
inslaen ende maelen syn coeren, ende geven den molener syn molchter ende hy
en sal nyets verbueren.
- Item waere het saecke dat iemant tot Grathem dingde ende ghene borgen
en hadde, die mach selver daer gaen sitten al tot dat vonnis gegaen is. Ende
so dat men eenige saecke te hoefft soude beroepen, die mach men opgeven, al
so lange als sy binnen die vier valderen syn.
- Ende waere het saecke dat daer eenige misdaet geschyede, ende daer en
waere gheen amptman offt boede tegenwoordich, so sal eenen die geswoeren is,
moegen den vrede heysschen in behoeff der Heeren, gelyck offt sy
tegenwoerdich waeren.
© 2003 Herman de Wit, Maarssen
Deze pagina is een onderdeel van de-wit.net