Keurboeken uit Limburg (B)

Veldwezelt - 1699

Bewerkt door Mathieu Vandenbosch

[30 april 1699]

Heeft den administrateur deser heerlichyden Veldweseth ende Kesselt in naeme van sijne cheurvorstelijcke Doorluchtigheijt onsen genadighen Bischop prince ende Heere, voorgehalden de scriftelycke ordinantie van 14de deser mandt op de kerken van Veltweseth ende Kesselt geaffigeert ende gepubliceert, lestlede Poeschavont ende geseght dat de selve alhier weerde gehalden voor gerepeteert, met ordonnantie aen een ijgelyck sich daer nae te conformeeren ende reguleeren sonder ymandt daer deur in sijn grontrecht oft andere wettighe gerechticheijt te crencken, sulx ten overstaen van de presente schepenen aldaer voor kerkoff vergadert aen de omstaenders in 't corte expliceerende Volght de insertie van die geaffigeerde ordinantie:

Alsoo sijne cheurvorstelijcke Doorluchtigheid onsen genadighsten Bischop ende prince ende heere d'administratie deser Heerlicheden Veldweseth ende Kesselt heeft geconfieert aen den Lt Van Buren volgende pantente, de voorscreven van Buren verplicht is als eenen vader des huijsgesins de Hooge, middele en de lege jurisdictie met alle hooghen ende lege rechten, regalien ende Heerlicke gerechticheden ende de limiten, palen, maten, extensien, voordelen ende andersints daertoe specterende te converseren ende tegen alle infractien te veilleren ende te doen versien ende dat echter daer ontrent diverse abuijsen ende inbreucken bevonden weerden te sijn geglisseert en die men daeghelijck meer en meer soude trachten te intrudeeren op spetiuse ende abusive pretexten van pretense possessie ende dergelijcke opsichten niet alleen ten respecte van den gront bij proceduren ende genachtingen daer inne eenighe laethoven oft laetbancken alhier alleenelijck reel recht hebben tot de 4° genachten ofte immissie ot saisyne excluse oft incluijs ende niet verders, maer daer en boven t'excederen haere vervoorderende te attireeren ende te nemen kennisse van andere saeken tenderende ad factum personale, en die uijt hare nature geene reele procedure bij form van dimineringe oft genachte en sijn, en die oock eijgentlijck onder haere laethoff oft laetbanck niet en gehooren ter gichte ende goijenisse, selfs soo verre dat se ondernemen te willen houden een pretens recht van voeghedingh als mede beleijtenisse oft keuren ende verboth van eenighe publieke straeten, weghen ende grachten met comminatie van poene en amenderinge van die geene die sij souden vinden in Breuke oft die haer pretenselijck et nominatim niet soude gehoorsaemen, de klock treckende, ende dergelijcke welcke acten nochtans per se notoirlijck specteren ende begrepen sijn onder de Heerlijcke ende jurisdictionele gerechticheden ende de Hooghe ende ordinarisse justitie van de voorscreven Heerlickheijt Veltweseth ende Kesselt ter exclusie van andere, ende dat geen blijck van contrarie Princelijcke concessie daer van gedaen oft gethoont woordende, men reden heeft te geloven dat sulx is eene usurpatie ende infractie die sonder wettigen titel met eene geintrudeerde ende gefigureerde possessie niet en can woorden gejustificeert, soo heeft den voorscreven administrateur over sulx van sijne plichte geoordelt tegen soo daeninghe ondernemingen, usurpatien ende infractien solemnelyck te protesteren met verclaeringhe van de selve alhier geensints te willen oft moghen gedooghen interdicerende aen alle de ingesetenen inwoonders ende onderdaenen deser Heerlicheijt Veldweseth ende Kesselt aen soodanighe usurpati entreprises, bevelen oft commandementen ende comminatien te gehoorsaemen oft te pareeren, op poene van indignatie ende gestraft te woorden als infracteurs van des Princen Heerlijcke gerechticheden ende jurisdictie, ordonnerende aen de selve integendeel daer ontrent enighlijck ende specialijck te gehoorsaemen aen den Hooghen ende ordinarisse justitie deser plaetse Veltweseth ende Kesselt ter exclusie van alle andere geen overigheijt sijnde ende daer toe gheen recht hebbende noch docerende waerschouwende mede eenijgelijck wel te letten in de transportenen, acquisitie van goederen, ende verchinssen der selve als mede in 't aenstellen van actien, wel te letten dat tegen de Heerlijcke gerechticheden ende de Hooghe ende ordinarisse justitie ende jurisdictie, niets en weerde ondernoemen, op poene van rigureuselijck gestraft te woorden naer des landts recht ende op dat hier aff niemandt ignorantie en pretendere heeft sijne Hooghgemelte Cheur forstelijcke Doorluchtigheijt goet gevonden bij syne ordinantie van den 14 deses aen dese ondergescreven toegesonden dese tot redressement ende maintient van syne regalien ende jurisdictie te doen publiceeren om etc…

Dien volgens aen de selve inwoonders die alle per se aut suos sijn gecompareert voorgehalden ende geëxpliceert in onse taele.

Dat een ijgelijck sonder exceptie gehouden sal weesen de volgende pointen te observeren ende naer te coemen, op de poenen daer over gestatueert.

  1. In den eersten, dat men renovelleerde en hiel voor de novo gepublicert alle ordinantien, mandamenten ende placaten wegens onsen genadighsten Bisschoch ende Prince geemaneert.
  2. Dat oock gerenovellert wordt het verbodth aengaende de jachte waer bij aen een ijgelijck verboden wiert op de jacht te gaen oft met eenighe instrumenten het wilt oft gevogelte daer toe specterende te vangen, op poene van drij goltguldens amende.
  3. Dat oock vernieuwt woorden de mandementen van sijne C.F.D. aengaende de potten ende kannen ende maeten, verbiedende aen alle tappers ende biervercoopers bier te tappen ende vercopen in eenige maeten, kannen oft potten die haere behoirlijcke maete niet en soude hebben, op poene van ses goltguldens.
  4. Item, woorden alle vremde ende onwettige pretensien op de goederen deser Heerlicheden Veltweseth ende Kesselt gehalden voor gebannen ende een ijgelijck verbooden deselve goederen ende jurisdictie niet te toulleren oft violeren als bij middelen van recht.
  5. Woordt verbooden aen alle onderdanen eenich geweer in dese Heerlicheden te draghen, op poene van drij goltguldens, uijtgenomen die geenen die gecommandeert sijn oft woorden door den Heer officier tot de gemeene dorps wachte welcke bevolen weert haer geweer wel te gebruijcken ende goede opsicht ende wacht te halden conform de bevelen van de overicheijt.
  6. Woordt oock bevolen aen alle brouwers, tappers oft herbergeers nae negen uren des avonts aen de inwoonders van alhier niet te tappen op poene bij de mandementen van Sijne Hoogheit vermelt.
  7. Woordt oock verboden aen een ijgelijck de heggen oft grachten van ymants moeshoven, weijden oft hofreysinge op te breecken, op poene van eenen goltgulden amende; ist oock verboden eenige nieuwe wegen, stegen oft gangen oft voetpaden te maeken met karre, peerden, egge oft te voet, op poene van 3 goltguldens.
  8. Woordt oock verboden dat niemandt met syne beesten en sal meugen heuden ende pastureren op de grachten ende boorden tuschen andermans erfve sonder permissie ofte consent van den eijgenaer, op poene van eenen goltgulden.
  9. Woordt oock verboden dat niemandt op een anders weijde oft erve die gevrijt is met een ordinaris teeken van een vrijwisch, oft op gewoorpe heuvel oft gracht, syne beesten sal moghen laten pastureren, op poene van eenen goltgulden.
  10. Woordt een ijgelijck geordonneert sijne erve, camp, weijde oft moeshoff naest synen nabuer soo wel toe te maecken ende te versien dat geenen schade daer deur en kome te wedervaeren aen sijnen nabuer, op poene van boven de amende te sullen moeten vergoeden den schade aen sijnen nabuer door sijn versuijm gecauseert.
  11. Woordt een ijgelijck geordonnert de wegen, stegen ende andere gemeente passagien ijder tegen syne erve wel ende behoirlijck te accomoderen ende hermaecken oft repareren mitsgaders de heggen, strouckelsboomen ende struijcken die eenighsins de passagie boven de straet belemmeren, aff te cappen ende te suijveren op dat de liberteijt van den wegh niet en sij benoemen, besonderlijck in den hoytijdt, oogst oft somertijdt, op poene van de amende daer toe staende.
  12. Woordt oock aen een ijgelijck geordonnert de souwen ende slooten in haeren ouden cours te houden ende te beletten dat se daer buijtten niet en loope, op poene van een goltgulden, daer en boven te vergoeden den schade die de naburige erven daer door souden coemen te lijden.
  13. Woordt oock aen alle onderdanen verboden malcanderen niet t'evoceren off te betrecken in rechte voor eenige andere rechte in d'eerste instantie als voor der selve domiciliairen rechte, op poene van een goltgulden.
  14. Woordt oock bevolen dat alle onderdanen sullen hebben te compareeren alle generael oft heere gedingen die men voor dese justitie halden sal als sij daer toe gecommandert weerden sonder haere vrouwen, kinders oft domestijcquen te moghen senden, op poene van de boete daer toe staende.
  15. Weert oock verboden eenighe hinnen, capuijnen, kieckens, haesen, conijnen, lijsters, duijven en alle andere wilde beesten oft gevogelte te mogen schieten, op poene van thien goltguldens amende.
  16. Werden alle onderdanen geboden eenighe noodighe karwijen te doen tot reparatie der weghen als se daer toe door den officier sullen weerden gecommandeert ende andere naer gewoonte en plichte.
  17. Woordt oock verboden aen alle onderdaenen eenighe verboden wapens als sack pistolen, oft stockaden te draegen, noch te schieten naer negen uren des avonts, op de poene daer toe gestatuert.
  18. Woordt mede verboden aen alle tappers oft herbergiers aen geene inwoonders van alhier die geene passanten en sijn te mogen tappen gedurende de Heijlighe misse ende goddelijcken dienst, op poene van drij goltguldens amende.
  19. Woordt verboden aen alle vremde haere koijen, schapen, verkens oft andere beesten te moegen laeten weijden oft pastureren in dese Heerlicheijt, op poene van 3 goltguldens amende.
  20. Wordt mede een ijder wel expresselijck verboden Godts naeme niet te lasteren, te blasphemeren noch te vloecken ofte jureeren, op poene van arbitrare straffe naer meriten.
  21. Woordt een ijder bevolen de rupsen ende vuijllichheden op haere boomen ende heggen, ijder op sijn erve af te doen ende te weeren ten eersten op poene van een goltgulden amende.
  22. Lastende een ijgelijck de voorscreven poincten ende alle andere van goede politie te observeren op de poenen daerbij gestatuert, bevelende onse gesaementlijcke bodens ende de selve assistenten te veilleren op de conraventeurs ende de selve bekendt te maeken op de trouwe van haere ampten.
  23. Voorts is aen de gemeentenaeren voorgehouden bij aldien sij eenighe clachten van wegen, stegen oft andere gemene saeken hadden, dat se de selve geliefden te proponeren om daer in naer verheijsch te worden versien.
  24. En hebben de selve gemeentenaeren op de propositie van Eerwaardige Heer Pastoor geinsisteert tot openinge van een voetpat toegemaeckt door den heer Vaes zaliger, 't welck is genomen in deliberatie.
  25. Mede heeft Joris Geelen versoecht openinge van een ander voetpat door welckers toemaeckinge hij aen sijn eerfve, bij sijne huijsinge wierde benaedeelt, is verstaen 't selve te stellen in den ouden voorigen staet.
  26. En aen Evert Kerkoffs gepermitteert een gaar te leggen aen een aertgat bij sijne erve, ter plaetse genaempt ….. (niet ingevuld).

Bron: Rijksarchief Hasselt, Schepenbank Veldwezelt, Rollen nr. 27, fol. 112 - 114 v°.

Met toestemming van de bewerker voor het internet geschikt gemaakt door Herman de Wit, 2003
 Deze pagina is een onderdeel van de-wit.net