Keurboeken uit Limburg
(B)
Ordingen - 1724
Bewerkt door Mathieu
Vandenbosch
november 1724
Van Godts genaede Wij Damian Hugo der Heijlige Roomsche kercke sancti
Pancratii priester cardinael, bisschop van Spiers, proost der vorstelijcke
proosdije van Weissenborg ende Odenheim, Coadjuteur van het Hooghsticht ende
vorstendom Constantz, des Heijligen Roomschen Rijcks Vorst ende Graeve van
Schonborn, des Hooghen Duijtschen Ordens ridder ende Landtcommandeur der
ballijen Hessen, Aldenbiesen ende Nederlanden etc.
Hebbende ons onderdaenighst laeten voordraegen hetgeene op het laeste jaergeding
onsers dorps Ordingen van onsentwegen is gestatueert, geboden ende verboden
worden luijdende als volght:
- Eerstelijck dat alle mandaten ponctuelijck sullen moeten geobserveert
worden ende verboden sijn daeraen directelijck ofte indirectelijck te
contravenieren.
- Dat niemandt sigh sal meugen presumeren des heeren straeten, voetpaeden
ofte andermans goederen onder de jurisdictie van Ordingen gelegen in te
ackeren, op poene van drije goudt guldens amende ofte sulcke andere straffe
als de justitie volgens het delict in rigeur sal vinden te behooren, met
vergoedinge van den schade aen de geledeerde parthije.
- Dat niemandt de haeghen, boomen ofte struijcken van een ander sal meugen
affhouwen ofte cappen nochte oock andermans hoven, boomgaerden ofte andere
erven ontvreden op poene van twee goudtguldens ende indemniseringe ofte
restitutie van allen interesse, sullende de ouders responsabel sijn voor
haere kinderen.
- Dat niemandt sigh sal presumeren te maecken nieuwe wegen, nochte sluijten
ofte beletten die dewelcke gemaeckt sijn, veel weniger op te dampen waeter,
vloeten, beecken ofte slagregen ende deselve uijt hunnen ordinarissen cours
te leijden op hunne erven ofte andersints, nochte oeck op de straten ende
wegen vuijligheden, mest of iets gelijcks te vergaederen ende wegh te nemen
ofte ressen, steenen, savel oft iets gelijcks te steecken sonder expresse
permissie ofte bewillinge des Heeren ofte van sijnen officier op poene van
drije goudt guldens amende ende restitutie ofte vergoedinge van geledenen
interesse.
- Dat alle ingesetenen der jurisditie van Ordingen op de eerste ordres van
den Heer ofte desselfs officier gehouden sullen sijn te wercken aen de
reparatie der wegen ende bruggen, gelijck oock te maecken sloten aen die
gemeijne broecken der gemeijnte, te weeten de ackerlieden met hunne wagens
om de noodtsaeckelijckeden te vaeren ende de wercklieden met hunne schuppen,
hacken, houwelen ofte andere instrumenten op poene van eenen goutgulden.
- Dat aen alle persoonen van wat qualiteijt deselve sijn meugen verboden sal
sijn te gaen deur die velden ofte andere plaetsen der jurisdictie van
Ordingen met haere fusieken, honden, garens, stroppen ofte andere
instrumenten te spannen sonder expresse permissie des heeren om haesen,
patrijsen, sneppen oft ander wildt te vangen op alsulcke poene als de
mandementen ende ordonnantien der voorsc. jurisdictie raeckende de jachte
medebrengen.
- Dat oock aen alle herbergiers ende andere verboden sal sijn het bier
anders te vercoopen als volgens maete ende prijs gestelt deur de justitie,
wie oock aen alle persoonen deser jurisdictie te houden vaeten, maeten ende
gewichten om te coopen ende te vercoopen die niet en sijn behoorlijck
gesegelt, op poene ende amende van drije goudtguldens.
- Dat indijen er eenige boomen, haegen ofte struijcken waeren dewelcke de
passage in de wegen te voet, te peerdt ofte met waegen beletteden, de
aenliggende besitters deselve sullen moeten affcappen, corten ende
uijttrecken opdat de wegen liber meugen zijn ende sulx binnen 15 daegen nae
date deses op poene van twee goudtguldens.
- Dat niemandt onder de jurisdictie sal meugen dienen bij maniere van
speelen met kolven noch deselve draegen op poene van enen goutgulden voor
ieder reijse.
- Dat niemandt onder deselve jurisdictie sal meugen draegen messen met
puncten, sackpistolen, cruijshamers, gaenstecken met degens ende andere
onbehoorlijcke instrumenten ofte geweer op alsulcke poene als bij de
mandementen gestatueert is.
- Dat niemandt sal meugen speelen met hoefijsers ende diergelijcke
ongewoonelijcke instrumenten uijtgenomen nochtans den handtboge, nochte oock
sonder permissie van den officier publijcke feesten houden op poene van
eenen goudtgulden te verbeuren deur iederen contraventeur.
- Dat niemandt in sijn huijs caerte-speelders sal meugen ophouden, sijnde
oock verboden op son- ende heijlige daegen te dansen ende op gesijde daegen
geduerende den godtsdienst te eeten ofte te drincken te geven, ten zije aen
passanten ende vremdelingen, oock sulx oijt wat tijde het zije nae de 8
uijren s'avonts in den winter ende in den somer nae negen uijren te doen
sonder express verlof van den officier op poene van twee gout guldens te
verbeuren deur ieder overtreder.
- Dat alle die geene bij daegen ofte bij nachten deur die wegen ende
dorpstraeten ofte andere plaetsen der jurisdictie van Ordingen onbehoorlijck
gaen sullen met bloote degens, fusicken, pistolen ofte ander geweer ende
daermede schieten ofte met steenen werpen ofte sweeren deur den heijligen
naam Godts, der heijlige Maeghet ofte der heijligen, vallen sullen in de
voorsc. poene ofte volgens de enormiteijt van het delict in eene
rigoureusere straffe.
- Dat niemandt der ondersaeten sijne koeijen ende beesten naer sijne weijden
sal meugen drijven over die voetpaeden, deur besaeijde landen op poene van
drije goudtguldens nochte oock
- sijne koeijen oft beesten deur die beecke in ofte uijt de gemeijne
broecken jaegen op poene van eenen goudtgulden.
- Dat oock niemandt met schaepen ofte verckens in de broecken sal meugen
hoeden op poene van drije goudtguldens, veel weeniger
- met hengsten ofte dueren op poene van drije goudtguldens.
- Dat oock niemandt met sijne verckens, schaepen ofte andere beesten tuschen
de mandelen der graenen sal meugen hoeden op peone van eenen goudtgulden,
nochte
- het waeter uijt de beecke op sijnen grondt doen loopen sonder permissie
van den officier op poene ende amende van vijff goudtguldens.
- Dat niemandt sijne verckens, peerden ofte koeijen op die straeten ofte
velden sal meugen jaegen, maer gehouden sijn deselve te laeten herden deur
eenen herder op poene van pandtboete.
- Dat niemandt sijne beesten sal meugen laeten uijtloopen des nachts in het
velt, in den oogst dobbel ende 's nachts op poene van eenen goudtgulden.
- Dat ieder een die haegen, grachten ende hoelen der hoven ende weijden
behoorlijck sal moeten maecken opdat niemandt daer deur schaede ofte
interesse come te lijden ende sulx op de ordinarisse amende boven dat den
naelaetigen gehouden sal sijn alle schaede te repareren ende de parthije te
indemniseren, sullende oock die beecken, hoelen ende vloeten moeten geruijmt
worden op poene als voor.
- Dat niemandt sal meugen oosten als die geene die herkent worden voor arme
levende van de goederen voor de arme gelaeten met permissie van den officier
sullende die selfs niet meugen oosten voor ende naer den sonnen opganck ende
nederganck noch van 12 tot 2 uijren 's middags op poene van eenen pattacon.
- Dat niemandt sal meugen ruipen in die graenen sonder permissie van den
eijgenaer op poene van enen goudtgulden.
- Dat alle ondersaeten geobligeert sullen sijn te doen alle jaer op het
jaergeding de Quasi-Modo een exact rapport van alle de landen, dewelcke sij
in hueringe oft andersints hebben aengenomen, op poene van eenen goutgulden.
- Dat alle dorpmeesters, kerckmeesters ende armemeesters geobligeert sullen
sijn te doen praecijse reeckeninge van hunne administratie binnen den
termijn bij de mandaten gestauteert op poene bij deselve gecommineert.
Ende bevindende dat het selve soo wel is streckende tot besten van onse
Gemeijnte van Ordingen als noodig tot maintien van eene goede politie aldaer,
soo is't dat wij het niet alleenlijck in allen sijnen inhoude genaedigst
lauderen, approberen ende ratificeren, maer beveelen oock aen onsen officier
aldaer dat Hij wel sal hebben te sorgen ende achtinge te geven, dat alles
ponctuelijck geobserveert ende achtervolgt worde, die nae verdiensten ende
sonder eenige de minste conniventie straffende, dewelcke sigh verstouten mochten
daer tegens te doen ofte te handlen, want dit onsen ernstelijcken willen ende
meijninge is.
In oirconde hebben wij desen eijgenhandig onderteeckent ende met onsen
vorstelijcken segel doen bekrachtigen.
Gegeven in onse residentie stadt Bruchsal desen …… novembris 1724.
Bron: Rijksarchief Hasselt, Archief van de landkommanderij Aldenbiezen.
Inv. nr.3427.
Met toestemming van de bewerker voor het internet geschikt gemaakt door Herman de Wit, 2002