Keurboeken uit Limburg (B)

Maaseik - 1610, 1612, 1618/19, 1628, 1651/52, 1657/58, 1663

Bewerkt door Mathieu Vandenbosch

Registrum Statutorum

Oppidi Maseijckensis

Leodiensis Diocaesis

Anno 1610 den 29 ende lesten novembris overmits Mr. Goerten Vanden Steijn, scholtis, Arnoldus Puijtlinck ende Michielen Bex, Burgermeesteren, Matteusen Van nederhoven, Dionijsen van Winthuijsen, Johannen Lensen, Gerlingen Gerlinghx ende den selven vanden schepenen eerstmael door Dionijsen Van Winthuijsen, secretaris der Justitien ende Stadt Maeseijck, gepubliceert ende waert door den voorschreven Vanden Steijn, scholtis in hoeden gekeert. Was onderteijckent: Dionisius van Winthuijsen, secretaris.

Republiceert den twellifden ende vierthienden februarij 1612 overmits Mr. Goerten Vanden Steijn, scholtis, Willem Portegael ende Dionijs van Winthuijsen, Burgemeesteren, Winthuijsen en Vanden Steijn, Schepenen.

Gerepubliceert den 11 en 14 novembris 1612 overmits Mr. Goerten Vanden Steijn, scholtissen, Fransen van Steensel ende Mr. Mattijs Lipsen, burgemeesteren, Dionijs van Winthuijsen, Jacob Kreeckers, Johannen Lensen ende Gerlingh Gerlinx, schepenen ende waert door den scholtis in hoeden gekeert.

Weegen naer der stadt Maeseijck Recht,
die iemant broockt, betaelt men als volght.

Inden Naeme der H. Drijvuldicheijt. Amen.

Allen ende eenen Iegelijcken die dese sullen sien lesen ofte hooren publiceren, doen condt met desen, dat om die borgers ende onderhoorige deser stadt Maeseijck ende andere goede luijden, binnen ende onder der selver coomende, ende frequenterende, in vrede te halden, ende die quaetwillige in hunne voornemen, ende opsat te wederstaen, mede die Ambachten der selver stadt hun mogen wesen te halden in tgenigen sij gehalden sijn en moeten, hebben Borgemeesteren, schepenen, gesworen moderne ende alden raedt ( met consent ende in bijwesen Mr. Goerten Vanden Steijn, moderne Scholtis die plaetse onses geneedichsten Heeren representeerende in tijde ende regeringe der eerentachtbare voorsinnige ende discrete Arnoldt Puijtlinck ende Leonardt Wenmeecker, Burgemeesteren ) volgens den privilegien, bij diverse Heeren Bisschoppen van Luijck ende Graeven van Loon onse Geneedige heeren zaliger Memorien deser Stadt geneedichlijck verleent, ende bij den hooghwerdigen, doorluchtigen en hooghgeboren Fursten en heeren, Heeren Ernesto, gecoren en geconfirmeerde eertsbisschop tot Coln, Bisschop tot Luijck, graeve van Loon, etc. in sijner furstelijcke genade inhuldinge der voorschreven Stadt geapprobeert ende geconfirmeert, vernieut der selver Stadts Statuijten en die selve in haere puncten geordonneert als naervolgende sijn, daer naer een ijder voortaen dit jaer duerende sich sal hebben te draegen en Reguleren, en dat op verbeeteren des Scholtissen, Burgemeesteren, Schepenen ende andere raetsluijden voorschreven, die eerlijck ende eerbaerlijck verbetert moeten werden.

1. Inden eersten soo eenigh man ofte burger binnen deeser Stadt sich rebel ofte moetwillich maeckden tegen dese Statuijten oft Rechten der stadt gelijck dit Statuijt, koer ofte broecken Register oft boeck inhaldende is die der heere ende die stadt geordonneert hebben ende sich volgens den inhalt der selver statuijten ende keuren niet staen oft sien wilde gelijck andere ingesetene burgeren ende porteren, die oft den sal die stadt niet verantwoorden voor burgeren ofte porteren, dan sullen verboeren aen eenen igelijcken punct inhalt deses statuijts ende koerboeck dobbel koeren gelijck buijtens luijden.
2. Die Backers ofte Brootvercoopers sullen uijt ijder een vaet roggen backen ses brooden ijder wegende sevende halff pont, ende ijder broodt vercoopen naer belanck der merckt vanden rogge daer toe dat die gesworen weegers alle maendach ofte mercktdach visitatie doen sullen en den coop daer van aenbrengen, niet den meesten oft minsten dan den middelsten aen Burgmeesteren om tegens des anderen daeghs daer nae den coop vanden brode op te slaen en soo een vaet roggen een blanck, onderhalven stuijver oft twee stuijvers op ende affgaet alsdan het broot een oort ofte halff oort te hoogen en leegen naer advenants des merckt ganckx, ende sullen oock dobbel brooden mogen backen van darthien ponden.
3. Ende die gesworen wegers sullen alle weecken oft soo deck als den burgemeesteren beliefft t broot visiteren en wegen ende wes sij misbacken oft eenige semelen daer inne gedaen bevonden ofte eenich ander coren daer in gedaen ofte te licht bevonden, sullen sij koerachtich wijsen ent selve sal verbroockt sijn en bij den Burgemeesteren den armen kinderen gegeven werden met oock soo veel gelts als van ijder broot als sijt selve vercoopen.
4. Item oft eenich backer sijn broot intogen als die gesworen wegers ommegaen, sal sijn op dobbelen koeren ende wie sijn broot wederom uijtsetten naer dat die koermeesters ommegangen weeren sal oock sijn op eenen dobbelen koeren oft broocken ende alsdan dat broot koerachtich ofte boetachtich bevonden wort sal oock verbeurt sijn.
5. Waert oock dat die beckers vander stadt gelijck voorscreven staet niet backen en wolden soo en sullen sij binnen een jaere binnen der stadt niet backen op eenen coere van twee golt gulden alsoo deck dat bevonden wordt den heeren stadt en Raede en daer toe sal alle man van buijten wit ende rogge broot op maendaegen ende mercktdaegen binnen deser stadt veijlbrengen ende vercoopen op het gewicht als voorscreven steijt sonder des halven eenich ampt te gelden.
6. Item dat niemant eenige hoovens boven aerden sal maecken dan in kelders onder die aerde, ende die selve versien van een opgaende schouwe, versekert voor den brant op pene van die selve terstont ingesmeten ende te nieten gedaen te worden, ende naer goetduncken gestraft te worden volgens der ordinantien gegeven deur die Heeren van drij geledderen den 13 september 1633.
7. Dat nu voortaen eenige buijtens luijden van buijten in deser stadt incomende ende in eenich ampt, tsij vol ofte halff ampt, wettelijcken ontfangen sijne vaste residentie ende huijs binnen der selver stadt haldende ende burger proclameert ofte geroepen sijnde ende niemant den selven binnen vijffthien daege nae den roepe aenden perroen geschiet calengiert dat die stadt den selven oft die selve gelijck andere ingesetenen burgeren binnen ende buijten der stadt defenderen sal des sullen sij terstont naer geschieder publicatie oft proclamatien in alle lasten van waecken ende anders niet daer van uijtgescheijden, gelijck andere burgers gelden, draegen en gehalden sijn des sullen sij oft hij beneven den Ambacht gelt tot behoeff der stadt den meijsteren te leveren eenen loffelijcken leeren ummer den die Ambachtsmeesteren alle jaers int doen van hunne rekenschap der stadt leveren sullen.
8. Dat oock alle ende jegelijcken ingesetene burgers deser stadt die door beveel des heeren ofte der stadt door die Ambachts knechten daer onder een ijder gehoort ofte volght geboden werde op hunne ambachten te comen als die vergadert werden, tsij tot godts eeren inder kercke oft metten hooghw. H. Sacrament in processien te gaen tsij op heijlich Sacrament kirmisse oft andere geboden Bededaegen, dat die genige alsoo geboden niet en compareren ende voldoen den geboth sullen tellicken reijse broocken een pont was in wasse tot Godes eere ende patroon vanden Ambacht inder processien ende kircken te Imploijeren en verboeren met een halff aem bijers tot behoeff des Ampts, ten waere Cranckheijt ofte uijtheijmsheijt sulckx en beneme.
9. Dat oock alle die genige binnen deser stadt wonende ende eenige deser stadts Ampten gebruijcken gehalden sullen sijn die selve ampt ofte Ampten te gelden geene vrijheijt van daegen uijtgescheijden.
   Item alle die genige van buijten die binnen deser stadt eenige greinen ofte andere waeren gelden om binnen deser stadt weder te vercoopen sullen gehalden sijn dat Ampt te ontfangen en gelden en daerenboven gelijck andere Burgeren alle burgerlijcke last draegen, dan sullen soo verre sij geene vaste residentie halden in die weecke aen buijtens luijden niet mogen vercoopen ende dat op die pene van drij golt gulden daer van die ampten het derde part voor hun aenbrengen sullen hebben ende die meerest te verdeijlen in drij deijlen gelijck der andere stadtsbroocken.
10. Item dat oock die genige die alsoo coren op mercktdaegen gelden, geene vaste residentie als bovengeschreven halden, op mercktdaegen in geene huijseren oft op solders aen vreemde vercoopen sullen op die selve pene ten waere dat sij dat selve coren op den merckt openbaerlijck veijll halden in sacken.
11. Item van de burgeren ofte porteren kinderen salmen voor leergelt in een igelijck Ampt ontfangen een pont was in specie den gelucht te helpen inder kircken voorden patroon ende tot ten toorsen inder processien voor dat Hoogw. Heijlich Sacrament, ende den Meijsteren ofte broeders meijsteren te betale twee quarte wijns.
12. Dat oock geene broeder ofte Ambachts meijsteren geene buijtens luijden in hun Ambacht ontfangen sullen dan volgens den broedermeijsterens eijdt.
13. Dat men nu voortaen alle wijnen koeren insetten sall naer dat voortijden gebruijckt is geweest bij scholtis, regerende Burgemeesteren, eijnen vande schepenen ende eijnen vanden alden Burgemeesteren.
14. En sullen de Accijsen vande wijnen Romanie, bastaert ende andere des gelijcken dranck betalen volgens den uijtleggen der Accijsen.
15. Item oft saecke waere dat jemant eenige deser stadts accijsen ofte eenige andere haere guederen jemans anders affhooghden ende die verhoogde accijse ofte andere der stadt guederen niet genoch verborgen en conde eer ende te bevorens hij die selve accijse ofte guederen aenveerden, maer die sall gehalden ende schuldich sijn allen den wijn sij vanden uijtleggen ofte verhoogen comende oock met alsulck hooghsell, als hij in gelde gedaen sall hebben gans ende geheel op te leggen ende te betalen, ende alsdan sal den geenre der die accijse ofte andere der stadts goederen alderneest verhooght hadde, verborgen ende behalden nader stadts Recht.
16. Item allen mede, tsij bosser meede ofte hijer binnen oft anders gevlampt sal bij burgemesteren en Raet gekoert en op sijnen prijs gestalt worden.
17. Item soo jemant eenige koermeesteren tsij van wijnen ofte andere puncten om des koerens wille eenige smaet ofte smelicheijt dede met worden oft wercken in eeniger manieren, heijmelijck oft openbaer alsoo verre alsmen dat met eenen getuijge staende ter goeder naemen ende faemen bewijsen can, die sal broecken aen een jegelijck koermeester eenen wegh tot onser Vrouwen tot Rutsemaduijn en den wegh te doen binnen vierthien daegen den eenen naer den anderen nae dient selve hem gecondicht sal sijn daer beneven broecken aen haere stadt en Raede eenen goltgulden.
18. Item men mach binnen deser stadt alle goet, broot, coren, meell, bijer, vleijs en andere waeren op maendagen ende mercktdagen met wijn en bijer op sijn accijse veijll te brengen en alle goet sal staen daer t gehoort te staen op die koeren ende broecken als daer op geordonneert sijn oft verder sullen.
19. Item soo wije vercocht een aem wijns oft smauts die sal daer voor leveren hondert quarten alder oft grooter maete.
20. Niemant en sall met ongebrande maeten noch met ongerechden maeten noch met ongerechden onbesiegelden oft geteijckende gewicht noch cannen meeten, tappen noch waegen op die pene van drijhondert guldens Curvorster munten oft die weerde daer voor te verbroken soo dickwils ende menich werff sulckx bevonden wert ende verbeurte der waeren alsoo gemeten, getapt oft gewaecht wort. Ende totten icker van alle gewicht, kannen en cleijne maeten te pegelen sullen Burgemeesteren en Raedt eenen gesworen ijcker oft peijgeler stellen daer van die visitatie aen scholtis ende schepenen ten verseuck ende in presentie der burgemeesteren doen sullen.
21. Nota dat een groot vaet moet halden xxiii kannen ende een kleijn xvi kannen maeseijcker maet waer van die canne te vinden is inder schepenen comp ende het calckvaet xxvi kannen wie voorschreven.
22. Item bijer maeten die te kleijn bevonden werden oft cannen oft potten, sal den scholtis in presentie schepenen ten versoeck der borgemeesteren in tweij werpen ende ider te kleijn bevonden op die pene van eenen golt gulden.
23. Dat niemant op den merckt noch in sijne huijseren eenige boter noch vlas ende desgelijcken vercoopen en sall dan op sijn voll gewicht ende datmen geen vlas op den merckt op vercoop gelden en sal voor thien uren dat die vlas klock geluijt heefft, op die pene vant selve goet aen heere, stadt en Raede te verboeren en volgens den uijtgeven der vlas accijsen ende een stuck vlas sal waegen vier pont ende een vierdel.
24. Item dat soo wat coren ofte saet op der maesen veijll compt ende vercocht wort ende gemeten woort van den stadt meeter, oft van jemant anders dat sall meet gelt schuldich sijn volgens den uijtgeven der accijsen ende wat goet vander maesen met sacken binnen deser stadt gebracht, gevoert ende gemeten woort en sal geen meet gelt schuldich sijn ten waere dat imant des meet vaet oft corfs gesonden van ermer wegen ende der dat selve heefft oft hebben moet, der sal daer nae dat des goets veele tsij coren oft saet schuldich sijn, dan der gene der dat merckt vaet heefft en sal niemant in geener huijsen naervolgen ende gesinnen met coren oft saet oft anders der sijnder vaet niet en gesint, ende wes penwaert wort van coren, saet, erten, wicken, boonen dat met coppen op den merckt gemeten ende gelevert wort, dat sall een ider hij sij buijten oft van binnen mogen meeten sonder jeets van te geven.
25. Ende wes greinen op der maesen onvercocht ende sonder vaet te gebruycken inden sacken gedaen wort op der maesen sal geen meetgelt schuldich sijn dan daert vaet toe gebruijckt wort sal meetgelt schuldich sijn.
26. Dat niemant hij sij vercooper ofte suijtelaer hij sij van binnen oft van buijten eenige eetende waeren het sij boter, kees, hoender, eijer, speck, serendt, wilt, broodt, visschwerck, niet daer van uijtgescheijden totten merckt comen, tsij buijten oft binnen op maendach ende mercktdaegen gelden en sal die clocke sal eerst merckt geluijt hebben noch oock op vrijdach ende saterdach die clocke en sal thien uuren geslagen hebben ende dat op die pene van eenen goltgulden ende confiscatie der waeren alsoo gecocht.
27. Dat oock niemant hij sij van buijten ofte van binnen eenich geroufft goet dat bij tijde van oorloge in legers ofte anders waer gegolden weere in deser stadt en inder bancken van Eijck brengen oft vercoopen noch jemant gelden en sall op penen van drij goltgulden ende verbeurten desselven goets, alsoo dick ende menichwerff het selve geschiet salvo dat der cooper van sijne ignorantie mits eijde sal mogen expurgeren.
28. Alle hoppe die met den gewicht vercocht wort sal men geen meetgelt schuldich sijn.
29. Niemant en sal sich vervorderen eenige colen, holt, steijn oft ander goet op der maesen op vercoop te gelden binnen dry daegen naer dat aencomen, die burgers en sullen eerst gecocht hebben op die pene van dry golt gulden ende die reijscolen, calck ende mergel sal men meeten met een vaet wesende groter drij cannen als een haver vaet.
30. Een waege colen sal waegen cxlv pont ende soomen gespeurt en bevonden heeft groote ongeregeltheeden bij tijde van gevreur in die collusie bij die schipper ofte coolenvercooper geschiet te sijn in het opsteken ende verduerte der colen sal sich derhalven een ieder schipper ende colenvercooper sich niet vervorderen, comende met hunne schepen geladen met colen aent lant, alhier geene colen hooger prijse te vercoopen, dan daer voor sij de eerste colen desselven schips vercocht hebben op die pene van drij golt guldens, maer die genige die sij op hunne hoeven binnen dese stadt gevoert sullen hebben die selve sullen sij mogen vercoopen inden selven prijs ontfangende van iegelijcke waege meer voor hunne vracht van opvoeren een oort stuyver ende van den gruijse naer advenant op die selve pene alsoo deck ende menichwerff sulckx bevonden waere daer tegen gedaen te sijn ende dat voord'eerste reijse de twede reijse dobbel en voor de derde reijse in eenen jaere geene colen meer alhier te vercoopen.
31. Dat oock een ieder colenvercooper ofte schipper voortaen sal gehalden sijn op sijnen hoff in sijnen huijse met oock opter maesen te hebben sijn eijgen geyckt en gebrant coolvat en dat gesegelt oft gebrant met oock geëcken en geteijckent gewicht omme die colen te wagen ende meten op die selve pene.
32. Item niemant en sal harinck, versche vijgen, noch Rosijnen opdoen dan in bijwesen ende visiteren der coermeesteren op die pene van twalff guldens Brabants ende wenner die koermeesters den Rechten merckt verseggen die sullen staen over dat reoel naerder Bleumerstraeten buijten den steijn, noch niemant en sal garsten noch anderen uijtgesadden harinck in sijnen huijse vercoopen noch weijcken die goeden soeten harinck in sijnen huijse veijll heefft maer anders mogen sij uijtgesadden harinck binnen haeren huijse weijcken ende ter plaetsen voorschreven vercoopen ende nergens anders op die pene als boven ende vuijlen haringh ende vissch salmen in de maese voeren ende soo wie koermeesteren is vanden harinck die sullen oock koeren dat salt op den merckt.
33. Eenich koermeester die dese voorschreven koeren eenich verbroocden ofte versuijmden die sal sijn iiij gulden Brabants soo verre dat buijten sijnen weten geschiede daer voor hij sijnen eijdt doen sal ende soo hij ofte sij den eijdt niet doen en wolde sal broecken dobbell koeren en sijns ampts ontweert en nimmermeer ampt noch officie te halden binnen dese stadt.
34. Item sullen die koermeesteren hebben van ellijcke tonnen Harinx ofte visch die sij besien twe stuijvers van ellicken grooten korf droogen haringh, vische ofte speerinck j stuijver Brabants ende wat onder ses gulden Brabants weert is niet en sullen gehalden sijn nochtans te besien.
35. Niemant en sal eenich salt vercoopen ten sij salt van salt gesoden daer toe dat der vercooper certificatie brengen ende thoonen sal den regerende Burgemeesteren op die pene van eenen golt gulden.
36. Die koermeisteren vanden vleijs sullen allen vleijs op der bancken besien tot twee tijden vanden dage en wat sij koerachtich vinden dat sullen sij affdoen leggen op een gespreijt laecken altemael ontloocken soo wie daer boven doet die vleijshouwer sal sijn op die pene van eenen golt gulden alsoo deck ende menichwerff alsmen dat vint, ende oft jemant anders garstachtich ofte koerachtich vleijs op eenige koermeester banck vonde liggen vanden laecken die coermeesteren sal sijn op eenen golt gulden soo verre dat buijten sijnen wete geschiet waere daer voor in gevalle sijnen eijdt doen sal, ende soo den eijdt niet doen en wilde sal op dobbel koere ende sijns Ampts quijt ende ontweert noch officie te halden in deser stadt ten waere hij sijn onschult doen conde die den Raede goet bevonde ende alsdan sal hij met dobbel koere quijt sijn.
37. Item niemant en sall eenige varren oft duijren, Beeren, weeren, soogen, noch andere ontijdich vleijs slaen te coop, op de pene van eenen golt gulden soo deck het selve bevonden woort ofte vilt.
38. Item niemant en sal eenige varckensvleijs dat garsachtich is salmen op een vol laecken ontloken leggen ende offt des eenich ofte iet vanden laecken leege dat sal den koer gelden van eenen golt gulden.
39. Item Niemant en sal naer St. Remijs daer eijnich vleijs boven vijff dagen op die banck leggen oft veijll halden ende noch van paesschen tot St. Remeijs boven drij dagen op die pene van eenen golt gulden.
40. Ende soo wie eenen vleijshouwer calver vercocht en de die niet alt genoch weeren die sal sijn op die penen van eenen Brabantsche gulden, maer cocht eenich vleijshouwer calver aen buijtens, en sij seijden hem dat sij alt genoch waeren ende men vont datse niet alt genoch weeren soo sal den vleijshouwer den voorschreven koer gelden maer hij mach den koer crijgen oft hij can aen den genen die hem die oft dat calff vercocht heefft ende men sal geen calver te coop stellen sij en sullen alt sijn twintich dagen op die selve pene.
41. Item en sal niemant eenige cuwe te coop slaen achter achter St. Andries daer op die penen van eenen golt gulden.

Van leere.

56. Waert saecke dat iemant eenige beest storve het weer groot oft kleijn, die sal die selve doode beest ofte beesten uijter stadt voeren oft sleijpen op die gewoonlijcke plaetse daermen de doode beesten plocht te voeren oft sleijpen, oft op sijn selffs erve heijmelijck begraeven waer bij dat geen nabuer daer bij verstinckt ofte versmeelicht en werde, wije des niet en dede sal broecken eenen golt gulden.
57. Item dat geen loere oft witmeecker sijne kinders oft gesinne op gene plaetse ende weegen hare vellen te schaeven, te vleijsen ofte haeren hun presumeren sullen dan op den velgraeve buijten de Heppenaerts poorten ofte in die straet tusschen St. Agneten baempt ofte boomgaert ende die moeshoven op die penen van eenen golt gulden.
58. Item dat oock die loere noch eenich voerman hun vervorderen sullen eenige loe in eenige straeten te voeren om te laten liggen, noch oock die witmekers hunne beijten ofte lougen opten straeten in die Reolen oft sijpen en sullen laeten loopen dan die selve draegen ter plaetsen daer Niemant mede verstinckt en wort op die pene van eenen golt gulden.
59. Item sullen die loere hunne loije opderstraten binnen dese stadt niet leggen dan die selve ewech uijter stadt doen voeren binnen twe dagen op die selve pene.
60. Dat Niemant van buijten op maendaegen ofte mercktdagen eenige rouwe vellen gelden en sal die clock en hebbe geslegen twalff uren op die pene van eenen golt gulden soo dick en menichwerff.
61. Item Rossen of paerts, schaepen oft calver vellen oft leere salmen niet setten Render leere dat die eerde reijcken mach op die pene van eenen golt gulden.
62. Item schaepen voerlappen ende schaepen gleusen salmen keuren ende alle schoene mach men stemmen met Riemen uijtgescheijden geregen schoen ende gepleijsde schoen ende alle goet goet sal men vercoopen ende alle quaet goet salmen den merckt verseggen die daer tegen dede dal verbroecken het goet aen heere, stadt ende Raede ende coermeesteren vanden leere die tselve heuden ende aenbrengen, maer wilt iemants schoen gemaeckt hebben van schepen ruwe roet oft huiden die salmen hem maecken wije hij die gemaeckt wilt hebben sonder koere des te gelden.
63. Item leder dat roe is salmen houwen ende koere betalende den koermeesteren van ijder stuck een oort stuijver Brabants ende brengen den heuwe vanden swaeren leere drij maent ofte thien weecken daer naer ende overleder ses weecken ende gebetert sijnde, ende soo wije den houwe dan niet weder en brenght die sal broecken aen heere, stadt, Raede ende koermeesteren drij guldens Brabants des sijn de koermeesteren sulcx aen burgemeesteren en raet aente brengen schuldich.
64. Item luijdt van buijtens die schoen brenght te vercopen die magh hij vercoopen eijnen saemen coper in eenich huijs sonder koere, ende geven den heere sijnen Tol.
65. Item dat Niemant van buijten op sondagh ofte andere daegen inder weecken behalven op maendaghen ende mercktdaegen eenige rouwe vel gelden en sal van buijten incomende omme te vercoopen, hij en sal eerst ende voor al dat loere Ampt gegolden hebben op die pene van drij golt guldens.
66. Item ieder paer schoen dat koerachtich is sal sijn eenen hoorns gulden ende die den merckt versacht wort ende daerenboven te coop hiele sal ijeder paer sijn op eenen gulden Brabants oft confiscatie der schoenen diemen om godts wille den armen luijden geven sal.
67. Item Niemant en sal sijn leder het sijn houter schoen ofte trippen leeder noch schoen vercopen op den merckt, die koermeesters hebbent eerst besien ende visiteert op der penen als voor ende luijden van buijten die goet goet hebben mogen staen op den goeden merckt neven die schoenmaeckers vander stadt ende oft eenich loer ofte schoenmaecker coerachtich leder ofte coerachtighe schoen vercochden binnen hunnen huijse binnen der stadt datmen naermaels vonde dat koerachtich weere ende onbesien ende dat de luijden niet en sechten die sal broecken die koeren inder naesten voorgaende punct begrepen.
68. Niemant en sal oock eenich leeder buijten gelden en binnen deser stadt brengen noch verwircken die koermeesters en hebbent eerst besien op die pene van eenen golt gulden beijde cooper ende vercoper ieder te verbroken.
56. Item eenich schoenmaecker burger deser stadt die buijten eenige schoen gecocht heeft wanneer sij inder stadt comen en sullen sij de sacken oft dat gepack niet opdoen, die koermeesters en hebben die eerst besien ende dat op die pene van ieder paer te verbroken eenen hoorns gulden aen heere, stadt, Raede en koermeesters die dat hueden ende aenbrengen.
57. Item luijde van buijten die geloet leder binnen dese stadt brengen veijll, sullen op den merckt staen naest neven die loer vandeser stadt ter bleumerstraten waert op pene inder swaer vercocht ijeder cooper ende vercooper die pene van eenen golt gulden aen heere, stadt ende Raede.
58. Item is den schoenmaeckers gegunt dat sij mogen maecken schoen gesteumpt ende ongesteumpt soo dat iemant gemaeckt begeert te hebben.
59. Item eenich koermeester die eenige der in dese puncten genoemde broecken verboert die sal sijn op dobbel koeren en daerenboven sijn Ampt verbeurt ende geen Ampt oft officie in deser stadt meer te hebben.
60. Item dat niemant van buijten op maendagen oft mercktdagen eenige rouwe vellen gelden en sal die klocke hebbe eerst geslagen twalff uren op de pene van drij golt gulden aen heere, stadt en Raede.
61. Item niemant en sal eenighe geloet leder binnen deser stadt vercoopen het sij dat hijer binnen blijfft oft verwirckt wort ooft oock buijten gedragen oft gevoert die koermeesters en hebbent eerst besien ende gekoert oft genoch geloijt sij, ende van ijeder stuck den coermeesters voor haeren loon betaelt een oort stuijver Brabants op pene van eenen golt gulden.
62. Item dat niemant van buijten deser stadt oft bancken wonende, sich vervorderen sal eenige vellen cleijn oft groot wije die sijn die op maendagen en andere Mercktdaegen weech veerdich sijn ten merckt te comen binnen oft buijten die stadt te besien dengen noch gelden en sullen die klock en sal eerst geslagen hebben twaelff uijren op die pene van beijde besiender denger en gelder te verbroecken van ieder stuck eenen hoorns gulden.

Van gewande hun te reguleren nae dat Ambacht Boeck ende alde statuijt tot Andere Ordonnantie.

63. Niemant en sal in die stadt van Eijck in geen huijs eenig gewant van buijten innemen noch tot geenen coop halden noch vercoopen op die pene van drij golt gulden alsoo deck ende menichwerff als dat geschiede en dit sullen schuldich sijn aen te brengen all die geene die in eijdt staen vanden gewant maecker ampt oft iemant anders die t vint ende sullen die segelmeesters schuldich sijn ten minsten alle maent eens aen te gaen in alle der scheerer huijser ende onder dat gewanthuijs oft dat vorder noot dede.
64. Item soo en sal men geene couplaecken noch pletter die buijten dese stadt geweven sijn inder stadt van Eijck touwen noch bereijden ende alsulcs in geen bereijders huijs te coop staen maer op mercktdagen ende maendagen mach men die wael op den merckt ter gewoonlijcke plaetse te coop setten en halden, soo wie daer boven dede sal ellick sijn op drij gulden Brabants alsoo deck ende menich werf alsmen dat vint ende daer toe sal den touwer sijn op sijn Ampt.
65. Item soo mach men alle laecken en pletter die van buijten comen ende binnen deser stadt geweven sijn touwen bereijden ende die scheerers mogen die scheren ende ondert gewant van Eijck te coop setten ende int gros vercocht worden ende anders niet op den selven koere alsoo deck ende menichweerff als men dat vint.
66. Item niemant en sal onder gewanthuijs ongesegelt eijcker gewant setten onder dat gesiegelt gewant op die pene van eenen gulden Brabants ( maer sal staen acht voet achter dat gesiegelt gewant ) soo deck ende menichwerff alsmen dat vint.
67. Item een nopperse die een laecken oft een plet misnopde sal sijn op eenen gulden Brabants ende den schade te wederstaen naer proefenisse der meijsteren van den Ampt.
68. Item enige kemmerse oft spinnerse die wol mismaeckden oft mispon sullen ellick sijn op eenen gulden Brabants ende haers loons quijt ende den schaede wederstaen naer proeffenisse der Meijsteren van de Ampt twelck oock hoeden sullen die Roeijdregers.
69. Item geijne kemmerse oft spinnerse en sullen geene gesmelde wolle ofte gesponnen wollen garen vercopen noch oock niemant des eijnich aen hun gelden sij en hebben eerst den roeijdraeger laten sien ende orloff gebeden op ellick van hun te verbeuren eenen gulden Brabants alsoo dick ende menichwerff alsmen dat vint.
70. Item geene kemmerse oft spinnerse die wol van buijten inder stadt haelden, ofte dan wol van buijten inbracht worde omme te kammen ende te spinnen en sal die buijtens wolle kammen noch spinnen soo verre sij te werck crijgen connen aende burgeren en ingesetene deser stadt op die pene van eenen gulden Brabants alsoo deck ende menichwerff alsmen dat vint in gelijcker maeten en sal oock geen kemmerse buijten der banck gaen cammen soe verre sij vanden burgeren eerst versocht werden te kemmen op die selve coere.
72. Item geen kemmerse oft spinnerse en sal nimmermeer van twe ercome wolle bij haer hebben op die pene van eenen gulden alsoo deck ende menichmael alsmen dat vindt.
73. Item alsulcke kemme als nu gaen en halden vijfftich inder maeten en sonder lits, die sullen blijven gaen op die selve maete op die pene van twe gulden Brabants maer mogen die Wevers ses Riet min stten sonder koere.
74. Ende oock sullen die wever elck eenen camp hebben haldende sesenveertich strengh omme daer binnen grauwe gespringde ende voeder witten te weeven welcke voeder witten ellick hebben sullen een roije lits opset op den selven koere ende die wever sullen in ellick grauwen ende ghemenghden doeck setten drij riet geverffde litsen op den koere van x stuijver Brabants ende tot sulcken voeder witten salmen mogen gebruijcken drooge wirpden ende den selven oock oft sijts verdienen den cleijnen segel geven.
75. Item eenen werphoer is eenen gulden Brabants ende een ander slecht koere te weten weeff strijpen oft dat gater hadde sal den spiegel versacht werden.
76. Item machmen binnen dese Stadt alle laecken kretsen ende weert dat men vonde dat eenige laeken plet oft stuck met supplingen met vlocken oft met noppen geweest weeren, soo salmen dat laecken ofte plet verboert sijn ende daertoe der gener die dat gemaeckt hadde sal sien op eenen wegh tonser Liever vrouwen te Rutsemedoen ende dat laecken sal gevallen sijn alst verboert is den heere, stadt en Raede, ende den wech de heere, der stadt ende den siegelmeesteren ende roeydreegeren die selve sullen aenbrengen ende hueden.
77. Item soo wie supplinge, noppen oft vlocken opsloege sonder oorloff vanden roeijdregeren ofte siegelmeesters dat salmen borren alst van alts gewoonlijck is geweest. Item die segelmeesteren en sullen geen laecken besiegelen, sij en sijn binnen der stadt Eijck geweven.
78. Item die voller van die Moolen die den burgeren niet en deeden noch en volden haere laeckens nae inhalt des briefs dien die stadt heefft sal sijn op vijff aldegroot naer uijtwijsen desselven brieffs alsoo dick ende meenichwerff als dat geschiede ende beclaeght worde ende sullen alle die geene die officie vanden gewantmeecker ampt halden dit hoeden ende wachten ende oock van haelen ende draegen.
79. Item een voller oft die volmoelen die eenich laecken misvolden sal sijn op eenen gulden Brabants ende sal wederstueren alle schaede der die gene lijden die dat laecken toecompt, naer proefenisse der meesteren vanden Ampt, ende daer voor salmen den genen penden der dat verbroeckt heeft.
80. Item soo wie den siegelmeesteren haer siegelgelt niet en gelooven dan sullen sij den teuwer bevelen dat laecken oft plet voor dat siegelgelt te behalden ende oft der touwer des niet en dede dan salmen den teuwer daer voor penden en voor dobbel siegelgelt.
81. Item soo eenich siegelmeester sijn selffs laecken siegelden ende men vonde dat koerachtich waere sal sijn op twe golt gulden, soo verre dat buijten sijnen weten geschiet weere daer hij dan sijnen eijdt voor doen sal, ende oft hij den eijdt niet doen en wolde sal sijn op dobbelen koere ende sijns Ampts ontweert ende nimmermeer achter dijer tijt ampt noch officie halden binnen der stadt van Eijck. Item eenich roeijdreeger diemen selfs laecken te smaell het set ende hem selver niet en ……… sall broecken inder maeten voorschreven ende als alle andere koermeesteren oock broecken.
82. Item die twe Broedermeesteren vanden gewantmeker Ampt sullen alle weecken eens tot alle der teuwer huijser omgaen ende naer den carganck vraegen naer inhalt des brieffs ende oft dan die carre haeren ganck niet gehadt en hadde die broocke aenbrengen daer van sij de deerde broocke hebben sullen
83. Item dat men voortaen geen breije laecken smalder setten sal dan sestich strenge met vierthien eijnde op sijn maet op die penen van drij gulden Brabants alsoo deck ende menichwerff.
84. Item oft eijnich man een laecken doet werpen op eenen smalle camp ende dat dan deed vollen als een breijt laecken die sal broocken aen heere, stadt en Raede drij golt gulden alsoo deck en menichwerff alsmen dat vint.
85. Item dat niemant en sal oock eenige laecken buijten voeren omme te vercoopen, het sij waer het sij, sij en sullen eerst des segels gesonnen hebben aen die segelmeesteren op den selven keure.
86. Is ende wert geconsenteert dat die ingesetene borgeren sullen moegen goet besiegelt engels gewant binnen hunne huijseren ende nergens anders vercoopen op die pene van drij golt gulden.
87. Item dat niemant eenige laecken buijten ter merckt voeren sal tselve sal eerst vijff dagen vanden getouwe gevallen sijn eermen die merckt laecken bestaet te besiegelen ende alsucke doecken oft laecken die alsoo naden voorschreven vijffden dagh vanden getouwe vallen alsoo wel ander doecken als mercktdoecken die sal der wever in sijnen huijse behalden totter tijt toe dat die voorchreven mercktlaecken int gemeijn totten mercktganck besiegelt woorden, der daertegen misdede der sal broecken soo dick ende menichwerff alsmen dat vint vier gulden Brabants eijn deijl den heere, eijn deijl de stadt ende een deijl den raet ende dat vierde den genen die sulckx schuldich sijn te hueden ende aentebrengen, mede die roeijdregers die dan schuldich sijn den gemeijnen merckt voorens te condigen ter goeder tijt wanneer hunne doecken vanden getouw moeten sijn.
88. Item niemant en sal doecken inder volmoelen draegen, voeren, noch doen voeren noch uijter molen wederom haelen noch doen halen anders dan de volre selver, der daer boven dede der sal broecken soo deck ende menichwerff alsmen dat bevonde eenen gulden Brabants een deel den heere, een deell de stadt, dat derde deijl den raet, ende dat vierde deijll den genen die dat hueden ende aenbrengen dan binnen den vijffden dagh voor die hooft merckden mach alle man sijne doecken uijter molen halen oft doen halen sonder daer met iet te broocken.
89. Item dat geen touwer den doecken oft laecken uijter molen gevolt heijm compt die min breijt weeren dan twe ellen op eenige plaetsen vanden selvigen laecken oft overal en sal der touwer sich der selver laecken niet ondernemen te rouwen hij en sal dat eerst gepresenteert hebben den segelmeesteren ende dat op de verbeurte sijns Ambachts.
92. Item dat niemant hij sij van buijten oft van binnen sich vervorderen sal op vercoop eenige woll te gelden, dengen noch besien en sal om te gelden voor hem eijgen ofte andere voor twalff uijren op die pene van drij golt guldens alsoo deck ende menich werff alst gebeurt dan alle borgers die wolle willen gelden om die bij hun hijer binnen te verwircken sullen mogen gelden van negen uijren tot twalff uijren toe ende naer twaelf uijren mach ellijck sijn best doen, ende dat nu voortaen niemant geene wolle meer vercoopen en sal sij en is eerst gekoert op den selven koere daer toe dat twee koermeesteren vereijdt sijn daer van dat die besienmeesters van ijder steijn hebben sullen een halff oort stuijver.
93. Item dat men voortaen geen breije laeckens meer en sal doen weven met de roeden op die peene van drij gulden Brabants.
94. Item eenich swart doeck dat misverft is het sij binnen dese stadt oft buijten geverft dat sal sijn op drij golt gulden den heere, stadt ende Raeden ende die gene die dat hueden, ende groene, Roode oft blauwe die inder selver maten misverft sijn, onderhalven golt gulden, ende wes laecken alsoo mis verft worde dat burgeren toe compt dat sal den koer gelijcke wel gelden alst binnen deser stadt quaeme ende den koere sal der genre betalen der dat laeken toecompt, dan hij mach sich erhalen aen den buijtens verver soe hij kan, ende daer aen sal den ververver eens hun verbeeteren aen sich sonder schaede, ende dit sullen altoos aenbrengen ende hueden die segelmeesteren, ende soot laecken niet verbetert woort sal verbroockt sijn aen heere, stadt ende Raede ende aenden brenger ende alle laecken die ter cuijpen comen sullen wederom aen Raemen comen op pene van eenen gulden Brabants.
95. Item weert saecke dat eenich verver, oft ander man eijnigen vanden werckmeesteren mispreeck omme sijns Ampts wille ofte eenige smelicheijt dede die sal sijn op twe golt guldens aen heere, stadt ende raede ende ellicken werckmeester der die woorden toegesproken worden ter beteringe met eenen wege te Vendoemen alsoo deck als dat geschiet.
96. Item dat niemant eenige vremde wolle noch uijtschot gelden noch verwircken sal sij en sall eerst gevisiteert sijn vanden koermeesteren vander wollen ende wes die vercoopmans goetwijsen die salmen coopen ende verwircken ende anders geen. Op die pene van drij Rosenobels ende dat sullen die genige die wollen begeren te gelden den coermeesteren condigen op die voorschreven pene ende daer van sullen die siegelmeesteren ende coormeesters hebben dat vierde deijll.
97. Item dat nu voortaen alle laeckens op haere behoorlijcke breijde sullen geworpen ende aengelacht worden ende dat op die pene van vier gulden Brabants soo dick ende Menichwerff als men dat vint ende dit sullen hueden ende aenbrengen de roeijdregers ende hebben die vierde paert der broecken.
98. Item en sal niemant eenige laeckens metter keersen weeven dan metten schoonen daege op die pene van eenen gulden Brabants ende dit sullen hueden ende oock aendraegen die roeijdregers ende hebben in voegen voorschreven.
99. Item dat oock geen uijtsnijders eenige laeckens uijtsnijden ofte vercoopen sullen het sij in hunne huijseren oft onder dat gewanthuijs sij en sullen altemael gesiegelt sijn ende dat op die pene van drij golt gulden ende hijer op sullen respect hebben die siegelmeesters ende sulcx aenbrengen voor Burgmeesteren ende Raedt.
100. Item dat niemant eenige laeckens recken noch strecken sal in lenghden noch breijden ende dat op die pene van drij golt guldens ende hijer toe sullen die siegelmeesters schuldich ende gehalden sijn opsicht te hebben ende wen sij in hijer inne dese twe puncten gebreeckelijcken vinden die sullen sij met namen ende toenaemen den burgemeesteren schriftelijcken overgeven omme gestraft te woorden.
101. Is noch verdragen dat niemant tot Antwerpen met sijne doecken trecken en sal sij en sullent samen trecken gelijck die van Weert trecken soo sullen sij oock trecken ende hun merckden halden ende inden eersten vanden Jaere tot lichtmisse, ten twede int eerste van den vasten, den derden te palmen, ten vierden beloocken paesschen ofte paesmerckt, ten vijfden pinxtmerckt ten sesden te Cruijtwijdinge, den sevende te Bamisse ende den achden St. Marten, soo wije daer boven deede sal broecken soo deck ende menich werff vier golt guldens, een deel den heere, dat twe der stadt, dat derde den raedt ende dat vierde den siegelmeesteren.
102. Dat oock nu voortaen geene gewantmeekers die tot Antwerpen met hunne laeckens ter merckt trecken hunne laeckens niet vercoopen sullen voor der bij hun ingestalden uijren die sij tsamen Antwerpen instellen en designeren sullen naer gelegentheijt des tijts, ende oock dat niemant sijne laecken ofte doecken achter straeten veijldraegen en sal dan die selve stellen op den merckt ten coope ter gewoonlijcke ofte te designeren plaetse anders niet op die pene van eenen golt gulden.
103. Item is noch verdraegen ofte eenigh burger breije laeckens maeckden die soo slecht waeren als smaele laeckens behooren te sijn ende niet beter van wollen en waeren soo salmen heem die litse affrijten en daer toe sullen sij broecken alsoo deck ende menichwerff drij golt guldens.
104. Item oft eenich burger smal laecken maecden ende weeren soo slecht als voerlaecken ende stonden tusschen twee litsen die sullen broecken alsoo dick ende menichwerff drij golt guldens.
105. Item oft eenich touwer ofte burger laecken ofte halve laecken oft pletter ter molen ongestaelt sal broecken soo deck ende meenichwerff twee golt guldens.
106. Item oft eenich wever laecken Misweeffden die sal broecken soo deck ende menichwerff eenen gulden Brabants ende daer bij restaureeren allen schaede der des miswevers halven comen weere.
107. Item dat oock voortaen Niemants des maendaeghs ofte mercktdaegen eenige wolle laeckens op der kaecken veijlbrengen en sal, het en sij saeck dat sij binnen Eijck geweven, getout ende bereijt sij, oft sij sullen besiegelt sijn met eenen loffelijcken segel van eenige steden sonder argelist. Soo wie daer boven deede sal broecken soo deck ende menich werff als dat geschiede drij golt gulden.
108. Item Niemant en sal geen laeckens veijll halden onder den gewanthuijse ofte in hunne huijseren sij en sullen metter stadt gewoonlijcken siegel besiegelt sijn op den koere van drij golt guldens.
109. Item geen touwer en sal eenige laecken rouwen die te dunne gevolt sijn, op die pene van eenen gulden Brabants, noch oock in geenen scheerers huijs voeren op die selve pene ende weere dat eenigh burger sijne laeckens gerouwet wilde hebben ende sij waeren te dunne gevolt die sal oock broecken eenen gulden Brabants ende alsoo dan laeckens die te dunne gevolt sijn ende weerden wederom vande siegelmeesters ter molen gewesen om dicker te laeten vollen die daer inne ongehoorsaem bevonden werden sullen broecken soo deck ende menichwerff dat geschiet eenen golt gulden als boven.
110. Item is noch verdraegen dat men den voerlaecken sal mogen werpen twee strenge min als die maet beheltelijck dat sij aen ieder sijde hebben eenen rooden vaedem.
111. Item niemant en sal eenige wolle gaeren van buijten gelden omme hijer binnen te brengen ende laecken daer van te maecken omme die ten merckt te voeren ofte te vercoopen op die pene van verbeurtenis des gaerens ende daer bij aen heere, stadt en raede ende siegelmeesters ofte die geenige die dat hueden met oock van die voorgaedne penen belangende den laecken maecken drij goltgulden. Soeckt wijder hijer nae.

Ordonnantie vanden Raeme aengaende eijnige Laecken op die Raemen aen te slaen, uijt te setten ende breijden in Manier als volght.

112. Niemant en sal eenige laecken halff ofte stucken, op die raemen boven noch beneden aenslaen oft breijden hij en sal eerst daer bij halen ten alderminsten twee vanden viermannen ende wirckmeesteren daer toe geordonneert op die pene van drij Philippus gulden soo deck ende meenichwerff.
113. Item weert saecke dat iemant eenige laecken nedersette oft breijden, man oft vrouwe, als die wirckmeesters daer van weeren ende gepasseert weeren die sal broecken den hooghsten koer ende oft iemant sich misbruijckden in dese puncten geen ambacht hebbende sal gestraft werden naer ordonnantie van scholtis, Borgemeesters en Raedt ende daer toe sijn Ambacht vanden drooghscheren ofte andere Ampten hij hebbende weere een jaer lanck met alle sijn huijsgesinne te ontbeeren ende ooft iemant anders desgelijckx dede als voorschreven, sal den selven oock sijn Ampts wie voorschreven ontberen ende inden selven koer gevallen sijn.
114. Item niemant en sal een geverft ofte uijtsnijders laecken dat hijer binnen gemaeckt is mogen aenslaen ende uijtsetten inder lenghden ontrent vijff vierdel van een ellen te blijven ende op alsulcke behoorlijcke breijde als dat sal behooren bij visitatie der gesworen koer ofte wirckmeesteren daer toe geordonneert te geschieden waer van die wirckmeesters sullen hebben van ellijck laecken alsoo aengeslaegen onder halven stuijver Brabants halff tot onderhalt der raemen ende d'ander helfft voor hunnen Arbeijt.
115. Item niemant en sal eenige laecken buijten doen verwen omme hijer binnen uijt te snijden hij en sal eerst die selve laecken laeten meeten oft strijcken vanden werckmeesteren daer toe geordonneert en die maet daer van laeten opteijckenen ende alsoo geverft ende aengeslaegen sijnde wederom den selven werckmeesteren presenteren om wederom gemeten oft gestreecken te werden en sullen die werckmeesters hebben om dit alr voorschreven te doen voor hunnen Arbeijt van elck laecken eenen halven stuijver Brabants.
116. Dan oft iemanden geliefden sijn laecken buijten te doen verwen ende hijer tot Eijck te droogen en aen te slaen der selve sal dat mogen doen sonder iet daer van te geven des metens halven.
117. Item is oock verdraegen dat niemant eenige laecken sal richten op die raemen dan allen die droogscheerer onbehoorlijck dat gelijck dat men dat selve van alts gewoonlijck is te doen als met den handen oft met den knijen daer langhs te gaen ende soo iemant daer boven deede sal broocken soo deck ende meenichwerff twe Philippus gulden ende dat sullen broocken die gene die in stadts eijdt staen.
118. Item alle buijtens laecken die alhier binnen der stadt gedrooght worden en sullen geen op den raem gedrooght worden, sij en sullen eerst daer toe oock versoecken ende versocht hebben twe vanden werckmeesteren in voegen als die lakens die alhijer gemaeckt ende bereijt sijn en dat op die pene als boven.
119. Item oft geviele dat die borgers ofte Ambachtsbruderen die hun laeckens tot Antwerpen ter merckt vueren niet altemael aff en vercofden ende aldaer ettelijcke laeckens lieten staen, ende daer deden verwen ende bereijden, die selve sullen schuldich sijn de selve laeckens alsoo geverft sijnde, alhijer den werckmeesteren te presenteren eer sij eenich daer van sullen vercopen ende die werckmeesteren sullen daer van mogen rijten veel oft weijnich gelijck der werckmeesteren goetduncken sal ende die versuecken ende soo dat laecken bevonden woort buijten dese behoorlijcke ordinantie gehanteert te sijn sal broecken als voorschreven is.
120. Oock sullen der borger ende binnensten laecken voordeijl hebben op die raemen eerst aengeslagen te worden voor die vremde laeckens.
121. Dat sich niemant man oft vrouwe vervorderen sal eijnige onschemele eijden oft blasphemen te doen oft sprecken bij alle goede heijligen, godes lichaem, Godes hert, godes vleijs, godes bloede, bijden wonde ons heeren, bij dat oordeel godts oft dergelijcken, der eenen den anderen vloecken metten droeven pestilentien, Ridden, St. Jans oevel (?) oft dergelijcke, die sal broocken soo dick ende menichwerf eenen golt gulden.
122. Item van luijcken als dat van alts geobserveert is geweest, water laeten, tuijnen, baen loockden, valderen sullen visiteren scholtis, schepenen ende borgemeesteren, ende wat sij vinden quaelijck geloken, geveeght ofte getuijnt, ofte die behoorlijcke valderen niet ter goeder tijt wel geholpen weeren, sal iegelijck broecken eenen halven golt gulden alsoo deck ende menichwerff alsmen dat vint naer dat geboden is, ende die koeren sullen sij tsaemen verteeren ende oft iemant schaede geschiede door des anderen luijckinge der sal der gener betalen door wes loocken der schaede geschiet ende daer beneven broecken den voorschreven koere ende costen van visitatie desselven.
123. Soo wije eenige onrechte weegen geijt oft maeckt sal broecken die pene van eenen golt gulden daer van den aenbrenger hebben sal die vierde paert.
124. Binnen dese stadt en sal niet meer dan eenen heerde ende eenen sweijn sijn, ende mallick mach sijn koijen ende ander gostvee ende vercken daer voor drijven, doen hueden ende loonen, soo wie daer boven deede sal broecken eenen gulden Brabants alsoo deck ende menichwerff alsmen dat vint. Maer wilt iemant sijne beesten doen hueden op sijn beloocken erven sonder schaede te doen die macht doen sonder koeren ende wat sij boven drij weecken hueden daer sullen den heerde ende sweijn den vollen loon aff hebben ende den heerde is schuldich die beesten te hueden tot St. Andriesmis ende der sweijn die vercken acht dagen naer St. Dionijs dagh, ende sal oock der sweijn smorgens uijtjaegen, uijtvaeren soo vroegh oft de eerste misse uijt is.
125. Ende van iegelijcke vercken salmen den sweijn van te gewennen eenen halven stuijver ende voor sijnen loon drij stuijver aen gelde betaelen.
126. Ende der heerde noch der sweijn en sullen geene geijten hueden maer wil die iemant halden in sijnen huijse die mach dat doen sonder iemant schade te doen.
127. Item waert saecke dat iemants beesten die buijten desen landen geseeten ende wonachtich sijn binnen ons genadigen heeren lande ende paelen quaemen, bracht, gehuedt oft geweijdt woorde die mach der stadts gesworen bode ofte iemant anders vander stadts weegen penden derro weere een groot oft kleijn cudde, veel oft weijnich en jegelijck cudde sal broecken twe golt gulden.
128. Die gans drijver binnen deser stadt en sullen inden oughst niet meer dan ijeder twe hondert gansen in die stoppelen niet drijven noch oock die scheeper met die schaepen binnen deser banck, der heerde ende sweijn en hebbe eerst acht dagen in die terwe ende spelte stoppele, acht dagen op die rogge stoppelen ende acht daegen in die haver stoppelen geweest, die daer boven doet die sal daer mede broecken die pene van eenen golt gulden.
129. Niemant en sal oock inder voorschreven maeten met gansen in die stoppelen drijven die wegh gedreven sullen weerden om buijten te vercopen op die pene van drij golt gulden soo deck en menich werff.
130. Item soo men Bevonde dat Iemant inder stadt oft die buijten inbrechten ofte gewonnen hadden koeren, erten, boonen, roeben, wortelen oft mooren, holt, tuijn, appelen, peeren, noten, wijn, druijven oft desgelijck ende bevonden wort dat sij des goets op hun selffs erve ende goet niet gehaelt en hedden, die sullen daer mede broecken eenen golt gulden alsoo deck ende menichwerff alsmen dat vonde ende soo den misbruijcker die pene niet en betaelt oft betalen can, sal tot discretie van burgemeesteren en raedts ordonnantie staen, tsij met uijtroepen oft andere straffen ende daer naer sij de saecken bevinden, ende also geroepen en sullen oock niet wederom inder stadt comen, der voorschreven golt gulden sij eerst betaelt ende sullen noch daer boven hebben der heere ender stadts moet ende der stadtsboden oft en sullen sij oock voor der spoorten inhaelen, daervan ieder sal hebben tgelt van een halff quaert wijns ende dat voorschreven machmen met eenen getuijge bewijsen ende sullen oock den genen der den schade gedaen is hunne schade richten oock met eenen gulden Brabants ende weer den schaede meer soo machmen den schade laeten besien ende daernaer vorder laeten richten.
131. Weert oock saeck dat iemants kinder ofte dienstbooden oft knechts van buijten gedaen hedden soo salmen die elder oft meijsters om dat goet gebrijken oock tselve recht doen ende daer voor roepen als voorschreven is ende des gelijcken sal men oock doen ophelderse, coppelerse ende die quaede herberg halden ende der uijtgeroepen ende gestalden tijt geleden dan en sullen sij nochtans binnen der stadt niet comen dan in maete voorschreven.
132. Item soo wie schaepen halden wilt die sal die selve halden alleen op sijn erffgoet ende die gemeijnden ende op die schaepers helders niet te seer benaut en werden ende tgemeijn volck aen hunne erven van de schaepen niet beschadicht en weerden is daer op geordonneert ende gemoderreert dat die schaephelders voorschreven sonder ijet te broecken hunne schaepen sullen mogen laten gaen op der luijden erven die hun dat vergunnen ende believen sullen dan oft die die alsullickx vergunt ende beliefft hadden daer naer claeghden dat alsulcke schaepen hun schaede gedaen hadden in den gevalle sullen sij selve gehalden sijn in alsulcke broecken daer in die voorschreven schaephelders gehalden sijn als hun sulckx niet vergunt noch beliefft en waere geweest, te weten drij golt gulden.
133. Item alle die gene die hun paerdt metter nacht inder luijden bempden steecken ende bevonden worden sullen soo deck ende menichwerff broecken drij golt gulden ende des daeghs eenen golt gulden.
134. Daer van die boden voor ellicken schoot hebben sullen vierden halven stuijver Brabants des daechs ende des nachts dobbel, waer bij sij te beter opsicht in die velden ende die bempden hebben, des sullen sij schuldich ende gehalden sijn alle die schoeten ofte pantschappen den borgemeesteren aen te brengen op die pene van drij golt gulden voor de eerste reijse ende voor de twede reijse op privatie van hun officie soo sij sulckx niet aen en brengen.
135. Oock en sal niemant achter den eersten dagh van April int harde coren cruijen op die pene van twe gulden Brabants.
136. Item niemant en sal gaen oughsten dan die gene die dagelijckx voor der luijden deuren om aelmossen gaen op die pene van eenen gulden Brabants alsoo deck ende menichwerff als sulckx bevonden wort ende en sullen des morgens niet uijtgaen voor acht uijren ende savonts ten ses uijren binnen gaen op den selven koere ende en sullen oock op geen stuck lants comen oughsten, de leste gerve vanden selven lande en sal op den waegen sijn op pene van eenen Philippus gulden.
137. Is oock verdraegen dat men alle straeten graesen en meijen mach eenen tijt van vierthien dagen aengaens meij ende niet langer op die pene van eenen golt gulden ende op die selve pene en sal niemant inder straet Meijen dan ellick tegen sijn erve ten halver straeten ende Niemant anders.
138. Ende inder heijden oft int broeck mach een iegelijck ter berhoorlijcker tijt meijen beheltelijck dat hij een roeije weeghs vander luijden erve blijven sal op die pene van eenen Philippus gulden.
139. Item dat niemant sich vervorderen sal inden straeten noch op die wegen leijm te steecken noch oock savel graeven hij en sal een roije plaetsen vander luijden erven blijven op die pene van eenen goltgulden.
140. Is oock verdraegen dat men geene arme luijden die van buijten binnen dese stadt comen wonen der armer guedern geven sal sij en hebben eerste ses jaeren binnen der selver stadt gewoont.
141. Item so wije inder stadts graeven visden ofte hem onderneme eijnige saecken die den heere oft der stadt toebehoorde het weer aen poorten, sloten, geschut oft walle oft eenige andere saecken anders dan diegene den dat bevolen is die sal sijn op twe golt guldens, heere, stadt en Raede ende den schaede dobbel te repareren den hij misdaen oft begangen heefft met oock verlies der instrumenten daer mede sij visschen.
142. Niemant en sal sich ondernemen dat water van de stadts graeven op oft aff te laeten oft doorgesteken dan die gene die dat bevolen is op die pene van vier golt guldens.
143. Is oock geordonneert ofte eenich goet gepant weere, voor eenich gelt op goet dat men der stadt schuldich waere van accijsen oft ander goet vander stadt ingenomen ende vercenst hedden oft van wat saecke dat weere vander stadts weegen ende iemant sich vervorderden dat selve goet affhendich maeckde, oft huijsden oft hoeffden, ofte in hunne kelder deeden buijten consent der borgemeesteren oft der gener die dat regiment hebben op die pene van vier golt guldens.
144. Item dat niemant sich vervorderen sall sijn ongevoegh onder ende in dat gewanthuijs te doen op die pene van eenen gulden Brabants den heere, stadt ende Raede, daer van dat den aenbrenger hebben sal die helliffte.
145. Item oft iemant inder luijden kemp, beemden ofte beloocken erven, aen tuijnen, heggen oft graeven gaeter breeck ende iemant een cudde schaep, groot oft kleijn inder luijden kemp weijden, beloocken oft op andere geseijde erve dreeven oft hoeden sal sijn op twe golt gulden heere, stadt ende Raede alsoo deck ende menichwerff alsmen dat vonde ende die beesten sullen betalen die gene die den beesten toecomen hun regres gereserveert aen hunne scheepers ofte dienaers die sulckx doen ende dat mach men met eenen getuijge bewijsen.
146. Niemant en sal oock sijne vercken opden kerckhoff, achter straeten, noch op der stadtswallen oft vesten laeten gaen binnen behoorlijcken tijde dan die voor den sweijn drijven ende oft iemant daer boven eenige vercken in sijnen schade vondt sal ellick broecken eenen gulden Brabants soo deck ende menichwerff sulckx bevonden werde boven de schaede aende luijden gedaen ten minsten oock soo well oft tot seggen der besienmeesters ende oft der sweijn bij quaeder hoeden die vercken inder luijden schade oft op der stadtswallen gingen sal der sweijn die broecken oft der schade betalen.
147. Item soo wie claeghden oft bewese dat hij schaepen in sijnen schaede vonden hadde, soo sal den geene den die beesten oft schaepen toecomen voor den schaede, wie kleijne dat der geschiet waere betalen eenen gulden Brabants tot des Heeren der stadts en Raet broeckden, ende oft iemant dochte datter meer geschiet weere den schaede salmen hem betaelen nae proeve ende aenbrengen vanden gesworen vanden ackerampt, den Meester oft heerschappe in tegendeijl sijnen scheeper oft dienstbode sijn regres gereserveert.
148. Item vonde iemant beesten in sijnen schade die mogen die boden oft mallick selver penden en wanneer die boden ofte veltschut die beesten eenen nacht gehalden heefft soo sal hij die der heere oft scholtis overleveren ende daer van sal den heere ofte scholtis den luijden hunnen schaede betalen ende oock die breucken daervan, maer oft iemant andere luijden beesten te schanden maeckt dat sal hij richten naer proefenisse der koermeesteren vanden vleijshouweren Ampt van een vercken oft een schaep tot vieren toe salmen broecken een oort golt gulden dan soo daer meer is sullen broocken die heele pene.
149. Dat niemant sich vervorderen en sal op der stadtsvesten oft moeren eenige laecken te hangen noch eenige naegelen steken oft paggen inder stadt moeren slaen en sal daer men laecken aen hangen mocht op die pene van twe golt gulden.
150. Item niemant en sal sich vervorderen des avonts naer negen uijren achter straeten te gaen dan met een lanteerne ende brandende keerse openbaer ende weert saecke dat ijemant vande nachtgengeren den anderen des avonts tegen quaem en den eenen den anderen aenspreeck ende der eene dan niet spreecken en wilde ende niet goedelijck en antwoorde sal sijn op eenen golt gulden alsoo deck als dat geschieden ende oft der swijgende dan aengeveert worde, ende aengetast om dat hij niet spreecken en wolde, het weere van des heeren oft vander stadtswegen, oft der een borger den anderen, ende der swijgende sich dan weerden ende niet en wilde laten kennen oft aengetast sijn, der sal broocken twee golt gulden soo deck ende menichwerff dat geschieden, ende viele daeromme tusschen eenigh gekijff om des aenveerders wille, dat der swijger niet spreken en wilde alle die penen daer van comende sal der swijgende ganschelijck betaelen.
151. Item niemant en sal des avonts inder stadt achter negen uijren gerucht maecken, het sij met cloppen op benck, wijnvater, oft desgelijckx mett der goeder luijden carren te vaeren oft rennen op die pene van drij hollans gulden soo deck men dat vonde aen heere, stadt en Raede.
152. Soo wie den anderen quaede woorden geefft die sijner eeren aengaen die sal daer mede broocken drij golt guldens aen heere, stadt en Raede ende eenen wegh t'onser liever vrouwen te Rutsemaduijn den genen ter beteringe den die woorden toegsproocken worden alsoo deck ende menichwerff alsmen dat vonde ende oft dat niet geclaecht en worde soo sal der misdediger niet gebrockt hebben van eenigen koere ende oft hem iemant verantwoorden met gelijcke woorden, die sal des koere ontdraegen sijn, en off iemant den anderen woorden toeseght die hij bewijsen conde, die sal oock des koeren ontdraegen sijn.
153. Item soo wije den anderen sijne moeder hiet gesien oft tot hem seght schalck oft lodder kockin oft des gelijcken in toornigen moede ende dat geclaeght worde sal sijn op eenen wegh naer Trier den genen te verbeteringe den die woorden toegesproocken weeren ende in die pene van eenen halven golt gulden aen heere, stadt en raede alsoo deck en menichwerff sulckx geschiet, ende voorts soo mogen burgemeesteren en Raet altoos alle saecken en puncten taxeren, hoogen en leegen daer naer dat die saecken staen.
154. Item soo wie den anderen sleijt oft sluijtelijck weere met eene vuijst ofte hant sal sijn op eenen golt gulden, ender partijen der misdaen is ter beteringe in eenen wegh St. Mattijs Trier ende soo der geslaegen sich weert sal der eersten int slaen hunre beijden broocken betalen, maer buijtens luijden der eene tegen den anderen sullen gelijcke koeren ende penen broecken, maer weert dat sij bloeden hunner eenige, tsij borger oft buijten luijde, sullen sijn op dobbell penen ende koeren aen heere, stadt en raede.
155. Item soo wie een mets ofte een sweert treckt op eenen anderen oft opleupt met geterckder hant ofte oock uyten huijse heijst in toornigen moede een porter den anderen die sal broocken drij golt gulden aen heere, stadt en Raede ende den geenre die uijtgeheijsen wordt ter verbeteringe in eenen wegh Sinter Claes ter poorten, maer der gener die den anderen quetsde oft wonde, ses golt gulden dan oft der gewonden laem bleeff sal der misdediger broocken xii golt gulden, ende ende oft der gequetsden starff binnen xl dagen soo sal der mesdediger sijn xxiiii golt gulden, beheltelijck onsen genedigen heere ende der partijen des loijs ofte recht vanden lande ende des rechts.
156. Item soo wie den anderen met eenen boge ofte roer schiet soo wijt als die banck deser stadt geijt oft streckt sal broocken vierentwintich goltgulden ende soo wie eenen boge ofte Roer spint oft den haen vanden slot optreckt, sal broken twelff golt gulden aen heere, stadt en Raede alsoo deck ende menich werff sulckx geschiet.
157. Item oft iemant sich beschudden moest ende conde om den oplooper te wederstaen, soo solde der gener der opgeloopen wort, van alle voorschreven broocken ende panduijmen quijt sijn, beheltelijck den heere ende parthijen des loijs vanden lande ende des Rechts, ende der opleuper sal des geenen den hij opleupt koeren ende panduijmen betaelen, oft sijne naeste vrinden die sijn goet aenveerden ende boeren die daer op staen ende verboort sullen sijn naeder schoonster waerheijt ende getuijgen eerst daerop gehoort, ende aengaende den beschudde van eenen buijten opleuper in tegen eenen borgers broecken dat den buijtens opleuper niet dienen des burgers poorterschap hij en sal oock voorden burger betaelen dobbel coeren ende desgelijckx en sal een porter des eenen buijtens man opleupt voorden buijtens man broecken niet meer als simpel coeren broecken.
158. Item soo wie den anderen misdede met woorde oft met wercken , quetsde, wonde, doode ofte leemde binnen sijnen huijse die sal sijn van een iegelijck punct inhalt deser statuijten oft koerboecks dobbel koeren.
159. Item weert saecke dat iemant opden anderen vensteren oft doeren met dach oft met nacht sloege oft opstiet die dat deede oft deeden ende daer bij over ende aen weeren, sullen ellick sijn op eenen wegh St.Jacob in gallissen en heere, stadt en Raede beheltelijcken onsen geneedigen heere ende der partijen dat loijs vanden lande ende des rechts ende der gener ter beteringe den die huijs stoeten geschieden alsoo, alsoo verre hij dat claeghden, in eenen wegh St. Claes ter poorten, welcke wegen sij doen sullen xl daegen naer dat hun gecondicht sal sijn.
     Ende die geenige die bij dagh oft bij nacht door oft inder luijden glaesvensteren werpen ende andere die daer bij ende aen sijn bij nachte sullen verbooren die pene van uijter stadt ende soo wijt de banck streckt ende gaet te luijden ende niet niet wederom daer binnen te comen hij ofte sij en hebben des heeren ende der stadts moet verworven ende en sal oft en sullen niet binnen mogen hij ofte sij en werden met twe boden voor der poorten ingehaelt ende opder stadshuijs gebracht omme verguedinge te doen, en sal aen ieder der booden betalen een half quart wijns ende der gener die sulckx geschiet is in eenen wegh tonserliever vrouwen te Rutsemaduijn.
160. Item soo wie den anderen heijmelijck quetsden en hem der quetsure binnen der derder daegh niet aen en treckden of en bekende nae dat geroepen weere van des heere ende der stadts wegen, die sullen woorden gehalden ende geacht voor eenen moordenaer tot des heeren behoeff ende der parthijen die gequest weere ende geschieden dat metter nacht soo salmen dat met eenen getuijge bewijsen ende oft men der moordeneer niet gevangen en conde soo sal men die andere coeren die hij gebroeckt ende verboert hadde, penden terstont aen sijn goet tot behoeff des heeren ender stadt ende die dat regieren voor dobbel koeren ende der heere ende die parthije mogen haer loijs daer van nemen oft hun genoecht.
161. Item buijtens luijden sullen verboeren dobbel coeren en panduijme oft sij eenige poorter deser stadt misdeeden in manieren voorschreven maer buijtens luijde der eene op den anderen inder manieren voor ende naer beschreven ende buijtens luijden salman terstont vangen ende halden tottertijt toe dat sij de koeren ofte broecken betaelt ofte genoch daer voor hebben gedaen, ende der porters salmen voor de broecken penden aen hunne gereijde haeve ende offt men den poorter niet pantechtich en vonde soo salmen se uijter stadt roepen, ende buijtens luijden die koeren broeckden ende daerom gevangen weerden sullen oerboede doen totter beteringe ende koeren die sij verbroockt hebben.
162. Item soo wie vanden ingesetene poorters oft buijtens poorteren oft burgeren en losledige gesellen die uijtgeroepen weerden, soo sullen alsoo wel de buijtens poorters en losledige gesellen, sij weeren van buijten oft van binnen uijter banck van buijten geroepen sijn als uijt voor eenige der stadts koeren, misdaet ofte beteringe te doen die hij gebroockt hadden den uijtgeroepenen en sal die stadt niet halden ofte verantwoorden voor poorter totter tijt toe dat hij gebetert heefft ende oft den uijtgeroepen iemanden herberghde, huijsde oft tegen die stadt oft tegen iemant die der stadt van Eijck toebehoorde met woorden oft met wercken, soo wije dat deede die sal sijn op alsulcken koere gelijck als den uijtgeroepen verboort heefft alsoo deck ende menichwerff als men dat vonde ofte vernemen conde in deer waerheijt.
163. Item oft iemant uijt dese stadt oft uijt der banck van buijten uijtgeroepen woorde soo van wat saecken het weere die selve sullen schuldich sijn den roep gehoorsaem te sijn ende niet inne te blijven ofte inne te comen sij sullen sich presenteren oft sij voldaen hebben oft niet op de pene van aenden heere ende stadt te vallen ellick in eenen wegh te Vendoemen het weere dat geclaeght weere oft niet, en daertoe oft iemant ingehoorsaem weere salmen den selven daer voor aentasten en vangen ende alsoo gevangen halden ter tijt toe sij voldaen sullen hebben aen heere, stadt ende Raede, ende oock der partijen den des noot deede ende der uijtgeroepen ende uijtgegangen en sal niet incomen die booden en sullen der oft die inhaelen ende daer voor hebben ieder een een halff quaert wijns.
164. Item waert dat eenigh porter den anderen steeck oft wonde met gesterckder hant oft een buijtensman den anderen buijtens man, soo sal een drossaert ende scholtis oft een bode terstont op der verser daet den genen vangen die dat gedaen heefft, ende oft haerer geen daer tegenwordich waere, soo mogen die borgemeesteren vander stadt oft haeren gesworen boden met andere porteren oft sij niet sterck genoch waeren, den genen vangen, ist binnen oft buijten huijse der dat gedaen hedde ende leveren den heere in sijn gevanckenisse ende sal daer verbeijden vonnisse veertich dagen lanck oft hij mach verborgen een ende vijfftich Philippus gulden een deel der partijen dat ander deijll den heere dat derde ende leste deijl der stadt oft der geene die gewont is genesen dan mach hij sijn loije daer van nemen ende oft hem niet gericht en worde bij den vrinden ende dan sijn sijne borgen quijt vande vijfftich Philippus maer oft der gequetsde binnen viertich dagen stierf soo sullen die borgen die een en vijfftich gulden betalen inder manieren voorschreven, des niettemin mogen die parthijen ende heere dat loije ende vonnisse daer van nemen oft niet gesoent en worde ende oft der gener die misdaen hadde, peijsden oft soenden met den genen die hij misdaen hadde binnen den xl daegen, soo sullen die lj guldens quijt sijn beheltenisse den heere ende de stadt hunne andere koeren maer hedde eenich buijtens man eenen porter oft ingesetene alsoo gewont ende gequetst denen salmen gevangen halden ende niet laeten verborgen die voorschreven xl daege het een weere dat der parthijen beliefden.
165. Item oft geviel dat eenige partijen tegen een strijtbaer weeren, ende dat men die niet well scheijden conde, dan mach een scholtis, borgemeester, schepen oft eijnich van hun oft andere gesworen vanden Ambachten oft sij daer inder tegenwordicheijt ofte daer bij sijn overmits andere porter oft burger eenen vrede aen die partijen verseucken ende heijschen oft eenen vrede gelaeden xl daegen lanck duerende ende wanneer der der vrede geheijst ofte geboden word soo sal der geenre deer den vrede niet geven en wilt sijn op xv gulden Brabants der heere, stadt ende Raede alsoo deck en meenichwerff als dat geschieden, nochtans mach men den vangen ende inde gevenckenisse setten en halden soo langhe als hij den vrede geefft, ende soo wije den vrede breeckt als hij geboden oft gegeven is, dan sal der scholtis oft des heeren boden, oft haerer geen tegenwoordich weeren soo mogen momberen van der stadt ofte haere boden met andere porteren daer bij geroepen den vredebreecker vangen waermen den vindt, binnen oft buijten huijse, uijtgescheijden kercken oft gewijde plaetsen ende den vredebreecker salmen sijne handt ende sijnen voert affhouwen, ende oft hij niet gevangen en worde, soo en sal der vredebreker in die stadt van Eijck niet comen, noch in die banck van buijten Eijck, minne en breeckt dan die soene ende oft saecke weere dat der vredebreecker des heeren moet crijght soo en sal hij nochtans niet inder stadt comen, hij en hadde der stadt ter beteringe gegeven x goltgulden, ende soo wie denen vredebreecker gestendich weere oft huijsde oft hoeffde binnen deser stadt oft buijten in der banck van Eijck sal sijn inden selven puncten gelijck den vredebreecker.
166. Item der eenen vrede geboden worde der vrede sal macht ende steedicheijt hebben binnen en buijten der stadt, tot wat plaetsen dat sij sijn ende oft eenigh burger oft burgeresse den anderen misdede met woorden oft met wercken oft quetsde oft wonde buijten der stadt op wat plaetse dat het weere die sullen die selve coeren verboert hebben die daer op gestelt sijn gelijck offt sij in deser stadt Eijck gebroockt weeren.
167. Item soo wie den anderen dreijghden oft ontsekerden aen sijn lijff ende dat geklaeght worde deenen salmen vangen buijtens huijse oft binnens huijse met openinge der doeren bij de Burgemeesteren ter tijt toe dat hij den genen den hij oft sij ontsekert heeft wederomme versekert heefft ende of men vonde dat hem oft hun gebroockt weere dat salmen hem oft hun richten bij de Burgemeesteren ende Raedt en sal daertoe aen heere, stadt ende Raedt verbroockt hebben drij golt gulden.
168. Item oft iemant ontscaeckt ofte vercrecht were tegen sijnen wille oft danck oft sijnre moeder oft vaeder oft sijnen Meester, vrienden die dat deeden en daer toe behulpich bij ende aen sien oft weeren, sal een jegelijck broecken xxiiii golt guldens den heere, stadt ende Raede den heere en der parthijen hun recht hijer in geobserveert.
169. Item van alle voorschreven broocken ende panduijmen sal een jegelijck porter oft andere oft buijten luijden aen scholtis, schepenen en Burgemeesteren en raedt, secretaris, booden en aen allen anderen, die ampt oft officien vander stadt hebben oft halden verboeren dobbel koere en panduijme aen een iegelijcken besonder daer die misdaet aen misdaen worde het sij in woorden, oft met wercken alsoo deck en menichwerff als dat geschiede alsoo verre als dat weere om eijniger saecken wille die hem bevolen weere van des heeren der stadt oft sijns officien wegens oft die nae den voorschreven eenigen sloege oft dreijghden sal vallen indie pene van uijter stadt ende bancken geluijt te worden invoegen hijer vooren verhaelt ende in tegend die booden eenen wegh St. Claes ter poorten.
170. Item wie een wecker ofte omgenger misdeede met woorden oft met wercken dien salmen vangen ende inde gevanckenisse setten te water en te broode, tot wille des heeren en der stadt.
171. Item niemant en sal coeren verboeren aen sijn wijff noch aen sijne kinderen die in sijnen brode sijn, uijtgescheijden te quetsen oft wonden met bloten metser oft sweerden.
172. Item soo wie den anderen quetsden oft wonden uijt gescheijden doode oft leemde die sal den genen geenen beteren die gequetst oft gewont is, naer proeffenisse der Burgemeesteren ende Raedt en meijsters en chirurgijns toegesacht woorde salmen hem voor uijtpenden gelijck den anderen koeren des heeren ender stadt oft uijt der stadt roepen, soomen den selven niet pendtechtich en vonde oft hij mach sijn loijs ofte recht daer van nemen ende dese beteringe salmen soecken binnen xl daegen.
173. Item soo wie tegen dese stadt ofte haere onderseten misdede met woorden oft met wercken van eenige saecken die den heere oft der stadt behoorden te verantwoorden, deenen salmen uijter stadt roepen ende alsoo verre als de banck van buijten geijt al want ter tijt tot dat hij des heeren, der stadt ende parthijen moet geworven hadde.
174. Item van alle Misdaden die gedaen worden metten daege ofte nacht heijmelijck daer men die waerheijt niet claerlijck aff vinden can die misdediger moeten onschult daer voor doen off men sal sij corrigeren nae die faeme neest den recht ende statuijten naer der misdaet en offt sij naermaels soenden metter partijen, soo sullen sij dobbel coeren gelden nae inhalt deeses statuijts oft koerboeck.
175. Item oft iemant richtinge hebben wilt van eeniger misdaet die sal claegen voor burgemeesteren binnen xl daegen naestcomende nae die geschiede misdaet oft men sal hem niet richten, maer den heere ende die stadt mogen altijt naer haeren koeren staen ende die partije mach haer loije nemen.
176. Ende oft iemant den anderen dagh dede dan voor Burgemeesteren ende raedt omme scholt als men gewoonlijc is, ende der geene der den anderen alsoo dagh hedde doen binnen twe genachten voor Burgemeesteren en Raet niet en quaemen sijne claght voort op den ander te doen sijne schout niet en beweerden noch en groetsde in die twee genachten omme ende over liet gaen, soo solde dat dach dan ijdel ende van niet sijn.
177. Item oft iemant den anderen beclaeghden des hij geene waerheijt en hedde, soo sal der geenre die beclaeght woort den koere hebben sijne onschult te doen oft der cleger salt behalden, ende oft hij des niet behalden en wilde soo sal der cleger broecken eenen gulden Brabants.
178. Ende Broecken die metter nacht gebroockt woorden salmen met een getuijge bewijsen ende metten daege met twee getuijgen waer van die broecke staet fol.°
179. Item soo wie aen oft inder stadts vesten, sloot ketten tuijnen ende anders krenckden, oft misdeden, brenden oft ander misbruijckden sullen broecken beneven de Restauratie der schaeden drij golt gulden ende des gelijcken sullen oock broecken alle die gene die daer bij ende aen weeren ende niet aen brechten.
180. Item oft iemant bevonden inder luijden weijden, boomgaerden oft hoeve om te halen der luijden ooft ofte vruchten ende sulckx bewijsen conde met eenen getuijge oft ten eijde geven oft loije deijlen, dan salmen den schoolmeester bevelen de selve terstont met roeden te straeven oft castigeren tot exempel van andere ende oft der schoolmeester sulckx niet en deede salmen den selven aen sijnen loon der stadt van yederen corten eenen Rinsgulden, ende die genige die de booden vinden oft veltschutten, hunnen hoet te penden ende den selven aen die booden oft veltschutten te componeren ende dat soo deck ende menichwerff als dat geschiet.
181. Item is den schoolmeester geconsenteert om hun schoolgelt dat iemants kinderen sal schuldich sijn dat sij tselve den Burgemeesteren te kennen geven sullen omme die elders daer voor te doen penden sonder deshalven te rechten.
182. Is oock te weten dat een paer volckx als man ende wyff inden staet van houwelijck sijnde dat die selve sullen geven kerckbroot, maer alleen een vrouwe daer in woont ende ophilt en sal geen kerckbroot geven, maer wie daer inne woont sal waeck vrij sijn.
183. Dat sich niemant vervorderen sal eenige der stadts leijderen, haecken, gaffelen oft ummers te leenen oft van hunne plaetsen oft andere wegh te draegen, dan als des noot is van vuijre sonder consent der Burgemeesteren leenen als nemptelijck die leijderen sullen de luijden daer voor pant leeveren ende den boden soo lange de luijden die selve oerbaeren daeghs van ijeder leijder geven eenen halven stuijver Brabants Maeseijcker gelt op die pene van eenen golt gulden heere, stadt en Raede soe deck ende menich werff sulckx geschiet.
184. Dat oock niemant sijne beesten en sullen laeten gaen op der maesen aen die batten inder luijden holt des nachts op die pene van drij golt gulden ende des daeghs drij gulden Brabants, heere, stadt en Raede ende den luijden hunne schade te wedersteuren ende betalen.
185. Ende des gelijckx oft iemants beesten der luijden heggen ende slacholt tot schaeden afeet en wie kleijn der voorschreven schaede weere oft oock ijemanden der luijden poot oft ooftboomen affheeve oft uijttogen op die selve pene.
186. Dat geen weerden ofte taverniers des avonts achter negen uijren niemanden ophalden en sal wijn, bier, mede, noch anderen dranck hoe die sij in hunne huijseren langen noch tappen en sullen op die pene van ijederen gast, weert oft weerdinne ieder te broecken eenen golt gulden, maer oft der weert oft werdinne hun gest niet quijt werden en conden ende langer getapt wolden hebben ende daer boven en van weert ofte werdinne den gasten sulckx gesacht hedden ende bleven nietemin sitten drincken, die gasten ofte drenckers sullen soo wel des weerts als der weerdinne broecken betalen als de hunne.
187. Iemant ofte iemant rebel weere tegen den Amptman scholtis oft Burgemeesteren, oft iemant anders vanden stadts weegen den hij vangen wolde om eenige misdaet ofte broocken die hij misdaen oft gebroockt mocht hebben tegens onsen genedige Heer ofte tegen die stadt, soo mach een scholtis met Raede oft met anderen burgeren, die inder tegenwoordicheijt weeren toegespreecken ofte hij niet sterck genoch en weere ende oft der Amptman oft scholtis niet tegenwoordich weere, oft absent, soo mogen schepenen, Burgmeesteren en Raedt een iegelijck van hun met andere burgeren aentasten ende vangen binnen ende buijten der stadt alsoo verre als dat Ampt van Eijck gaet die gene die misbruijckt sal hebben, om onsen genedichsten heeren heerlijckheijt te baet te halden en verwaren en sijne broocken te baet gericht ende gehalden mogen werden ende oft eenige borger versocht worde ende den scholtis, Borgemeesteren ende Raedt niet bij en stonden die sal sijn op die pene van drij guldens Brabants den heere, stadt ende raede alsoo deck en menich werff als sulckx geschiet.
188. Item oft eenich borger den anderen hoorden roepen burger beschudde omme anxt sijns lijffs van buijten ofte vreemde luijden, terstont naer sijn macht den burger den anderen niet en hulpt noch en beschudde van vreemde luijden terstont naer sijne macht, die sal vallen in die pene van twe golt gulden aen heere, stadt en Raede.
189. Item vreemde luijden die twistachtich ofte kijffachtich weeren op eenen burger oft burgeren ende eenige vande burgers den buijtens strijt toestendich weeren tegen den burger sal broecken dobbel coeren van alle puncten daer inne sij gebroockt heeft naer inhalt des statuijts ofte coerboeck gelijck den buijtens man.
190. Oft saecken weere dat iemants panden keerden tsij man oft wijff des heeren oft der stadtsboden dat hun bevolen wiere te penden vandes heeren oft vander stadts wegen oft van eenige andere saecken den heere ofte der stadt toebehoorende sal sijn in die eerste reijse in die pene van eenen golt gulden, die tweede reijse op drij golt gulden ende die derde reijse op die pene van uijter stadt ende banck geluijdt te woorden totter tijt toe dat sij des heeren ende der stadts moet geworven hebben, wellicke pene die booden hun tellijcker reijse condigen ofte aenleggen sullen om die selve soo thun belieft te mijden.
191. In gelijcke pene van uijtluijden sullen vallen alle die gene die eenich goet dat gepant weere afhendich maeckden, huijsden oft hoofden, oft in hunne kelderen deeden, buijten consent der Burgemeesteren, oft der geener die dat regiment daer van halden het weere van accijsen oft ander goet vander stadt uijtgenomen ende vercenst hedden oft van wat saecken dat het weere vander stadtsweegen.
192. Item niemant en sal met metseren oft blooten sweerden noch staeven, halff spiesen oft dergelijcke neergeslagen met te iocken het sij boerde oft ernst op die pene van eenen golt gulden.
193. Item oft eenich Mensch, Man ofte vrouw geboden woorde waerheijt te tuijgen van eenigen Amptman oft van eenen bode tsij voor scholtis ende schepenen, Burgemeesteren ende Raedt ofte voor eenige seggers arbitrateurs oft peijsmeeckers die saecken opgenomen hedden tussen twe parthijen ende verbinden oft gehalden weeren te middelen oft peijsen die niet en quaemen ten daege ende ter uijren hem ofte hun gecondicht weeren en tuijghden dat haer condich weere die sal sijn voor die eerste reijse op eenen golt gulden voor die twede reijse dobbel en soo voorts totter gehorsaemheijt toe worden die boden gehalden hun die penen te condigen.
194. Item eenige saecken die eenige goede luijden Arbitrateurs oft peijsmeeckers opnemen tusschen eenige partijen om die selve te peijsen, slichten oft soenen ende die selve eenige welkoeren ofte panduijmen daer op setten overmits andere goede luijden daer bij geroepen tot getuijgen die welkoeren endd panduijmen sullen macht ende stechicheijtt hebben ende van weerden sijn, ende oft iemant die welkoeren ofte panduijmen breeck ende die uijtspraeck der arbitrateurs ofte peijsmaeckers niet en wilde halden ofte voldoen naeder Arbritateurs ofte peijsmeeckers uijtspraeck soo mach der geen die die uijtspraeck aenneempt ende halt claegen over die ander partije der die uijtspraecj niet steedich en halt voor scholtis en schepen oft voor Burgemeesteren en Raedt ende sullen die waerheijt daer van hooren ende den cleger richten naer die waerheijt sijns claegens oft querele ende panduijme, den Heere, die stadt ende den genen die sij toegewesen ende gemaeckt weeren vanden Arbitrateurs oft segmannen oft peijsmeeckers.
195. Item weert saecke dat eenich mensch misdede den anderen oft eenige saecke aengreep te doen die schedelijck weere, schendelijck oft ongeveugelijck weere daer geen seecker puncten oft koeren opgemaeckt en weeren die sullen Burgemeesteren ende Raedt taxeren ende ordonneren op den genen die misdaen heeft ende die taxatie ende beteringe van hun geordonneert sal macht ende stedicheijt hebben gelijck den anderen coeren ende penen die in dese statuijten geschreven staen.
196. Item dat niemant sich vervorderen sal eenich coren ofte graijn binnen noch buijten den lande dat wechveerdich weere alhijer tot Eijck ten merckt te comen omme te vercoopen op eenige mercktdagen niet gelden noch vercoopen noch onderstaen sal te gelden oft vercoopen noch oock dengen noch besien en sal, het sij in secken oft in proeven in eeniger wijse ten sij saeck dat sulck cooren eerst op den merckt openbaerlijck ter gewoonlijcker plaetsen alst cooren merckt geluijdt heeft oft is geweest sonder eenich argelist daer inte keeren ende wie daer tegen dede datmen sulckx bevont metter waerheijt sal ellijck besonder het sij cooper oft vercooper broocken van ijeder malder alsoo gecocht ende vercocht eenen gulden Brabants.
197. Ende Niemant en sal oock eenich cooren gelden noch dengen oft vercoopen op den merckt te sij den coren merckt geluijdt heefft op de voorschreven pene.
198. Item Niemant die op maendaegen oft mercktdaegen kooren oft greijn op den merckt veijl brengen ende hun cooren ijemant loofden voor eenen penninck hij droege groot oft kleijne soo veel als hem genochden oft beliefden en oft iemant hij weere van binnen oft van buijten den goeden luijden omme des loovens wille smeelicheijt dede met oock enschen woorden sal ijeder daer met broocken soo deck dat geschieden aen heere, stadt ende Raede ende den genen die dat aenbrengen, aen een ijegelijck eenen gulden Brabants maer bedocht Burgemeesteren ende Raedt dat, dat mispreecken oft ander misdoen grooter ter correctiej reserveren sij tot hun.
199. Item weert saecke dat eenich man oft wijff van buijten eenich goet, hijer inder stadt van Eijck veijl brechten, ende vercochtent voor gereijt gelt en hun niet betaelt en woort terstont sal men des anderen daeghs der genen der dat goet gecocht ofte gegolden heefft penden ende den vreemde luijden goede panden leveren voor hunne scholt ende voor drij golt gulden aen heere, stadt en Raede ende daer bij restitutie des vercochden goets soot noch te vinden is
     Den 23^ste Octobris 1586 dat een vaet Roggen galt vier en vijfden halven gulden.
200. Scholtis, Burgemeesteren, schepenen, nieuwen ende alden Raedt opt oploopen vanden greijnen ende die seer excessive doerte der greijnen lettende, hebben de selve eendrechtelijck geslooten ende geordonneert dat een iegelijck burger als oock vreemde buijtens luijden die van buijten eenigen rogge te merckt brengen dat de selve gehalden sullen sijn dat thiende Malder ofte vaet ten verseuck der Burgemeesteren tot behoeff der armer gemeijnten te meeten, mits hun betalende den thiende penninck, men onder den behoorlijcken merckt, op die pene van drij Philippus gulden bij vercooper ende cooper sulckx weijgerende ende belettende gelijck te broocken ende daerenboven noch gehalden te sijn dat thiende malder ofte vaet te leveren, des en sullen hijer inne niet gehalden sijn die onder die thien vaeten ten merckt brengen gedurende dese ordonnantie tot wederroepen toe.
201. In alle penen oft broocken van gelde in alle puncten voorgess. ende die noch nae desen volgen sullen daer inne jemants getermineert wordt oft sijn sullen, ende van die penen door die boden twemael gemaent ofte versocht sullen sijn tot betalinge der selve ende niet en betaelen sullen die selve ter gewoonlijcker plaetse oft aenden peroen gepublodeert weerden met declaratie huns misbruijckx op dese naevolgende daegen, als sondach naer jaersdach, den eersten sondach naer paesschen, sondach naer St. Johan Baptista dach ende sondaghs voor die electie der nieuwer Borgemeesteren ten waere dat die genige die getermineert sijn daer bevooren die Burgemeesteren daer van geconteert hedden, ende die genige die soo gepubliceert werden sullen gehalden sijn dobbel volgens de terminatien te betaelen, ende soo sij verwachten de twede publicatie sonder te betaelen die dobbel penen ende die geschut op pene van te water en te brode te setten, beneven die betalinge der dobbel broecken.
202. Item soo wie met den oversten oft Burgemeesteren vande stadt ijet te reeckenen heefft oft hun iet heijsende is van eenige saecken van der stadtswegen die sal bij die overste oft Burgemeesteren comen drij weecken voor St. Remeijs dach ofte drij weecken voor hun te doene Reeckeninge, eer sij hun officie oft meijsterschap affcomen, die des niet en deede solde sijn saecke verloren hebben, ende oft iemant den Oversten oft Burgemeesteren daer nae daer van aenspreeckt oft misdeede in eeniger manieren die sal sijn op drij golt gulden ende daer toe te beteren bij die overste bij die der overste ofte nieuwer Burgemeesteren seggen ende der raetsluijden, maer dat sullen die Burgemeesteren alle jaer doen condigen inder kircken en die Burgemeesteren sullen alle jaer hunne reeckeninge doen binnen eenen halven jaere nae hunnen affgaen met overleveringe van quitantien bij hun betaelt en overtellinge van tgeniges sij meer ontfangen sullen hebben dan uijtgegeven op die pene van vijftich Rosenobles, beneven dat interest van hun ophalden der penningen die sij der stadt te cort bevonden sullen werden.
203. Item oft iemant eenen anderen sijn goet geve oft opdroege ende die verbeurde oft hedde gebroockt aen ijemant eenige coeren oft broecken dan moet der gene der dat opgedragen oft gegeven weere sich mits eijde vercleeren oft met goeder waerheijt bewijsen wat hem der geenre schuldich weere die hem sijn goet opgedragen oft gegeven hedde, ende dat sal hij daer van heffen oft ontfangen, ende wes daer boven overden, dat mach andere schulderen dienen ende soo wie daer tegen weere omme den heere en der stadt haere broecken ende andere schuldenaers dat hun te beletten oft ontsekeren, die sal sijn op twe goltgulden aen heere, stadt ende Raede.
204. Item soo wie in eenige coeren oft broocken gevallen weere, ende die niet gelden oft betalen wolde ende eenige inhibitis brecht aen den en sullen geen burger oft ondersaet deser stadt Maeseijck geene koeren, broecken van geen saecken aen die stadt noch men en sal hun genige richtinge vander stadts wegen doen, noch men sal hun geen ampt oft officie vander stadtswegen bevelen noch oock van geen Ambacht wegen.
205. Item weert dat iemants coeren broockden en die daeromme gedaecht worde inden geijstlijcken recht, ende dat daer richten moest die sal los sijn vander coeren oft penen des heeren ende der stadt alsoo verre als hij goede quitantie brenght ende thoont van den siegeler want niet behoorlijck is dat iemant van eenen saecke twemael beteren moest.
206. Ende weert dat een leeck een clerck erst opliep, der leeck sal dat richten geijstelijck oft weerlijck van alle puncten inhalt des koerboeck.
207. Item alle man mach die ban clock luijden alsmen meijnt dats noot is van vuijr oft van vianden.
208. Item weert saecke dat eenich man oft eenich ampt verdragh maeckden oft verbont, oft quaet saet saeijden tegen den heere oft tegen die stadt, soo wie dat dede oft gedaen hedden, die salmen uijter stadt roepen ende buijten alsoo verre als de banck van buijten geijt want ter tijt tot dat hij des heeren ende der stadts moet vercregen ende gedaen hebben.
209. Item is de weerden toegelaten ende vergunt buijtens luijden te penden voor eten ende drincken dat sij op eener reijsen dat sij bij den weert sijn en niet naer huijs en sijn geweest oft vertrocken ende dat als der teerer oft drencker vertreckt ofte vertrecken sal.
210. Item weert saecke dat iemant vanden ingesetenen porteren gecoren wort tot eenigen bevele oft officie inder stadt te halden die dat niet terstont aen en neme noch gehoorsaem daerin en weere die sal daer mede broecken eenen golt gulden aen heere, stadt ende Raede soo deck ende menichwerff als hij geboden woort door der stadtsboden.
211. Item soo wie meester oft burgemeester gecoren wort ende niet en compt alsmen hem ontbiet bij den alden Raet oft een part van hun omme den behoorlijcken eijdt te doen die sal broocken drij golt gulden alsoo deck ende menich werff alsmen hem dat ontbiet met der stadt booden oft bode nootsaecke en beneme hem sulckx.
212. Item wert saecke dat die meesteren oft burgemeesteren vander stadt den Raedt ontbieden ende sij te recht niet en quaemen als hun gecondicht weere dat eenen bode oft sijnen eijdt draege die sal sijn op eenen goltgulden Brabants ten waere wettelijcke oorsaeck oft uijtheijmsheijt sulckx en beneme.
213. Item eenich man der inden raedt is ende voortseght dat hij inden raedt hoorde op eenigen anderen raetsman, oft die melde eenige saecke die inden raet geschieden sal sijn op eenen goltgulden te beteren den genen daer die woorden opgesecht worden, tot seggen der overste ende andere Raetsluijden met eenen wegh St. Joost op die ree ende nimmermeer Ampt noch officie vander stadt weegen te halden van deenen daege voort daer schaede, schande oft thoorn aff comen mochten.
214. Item soo men iemant bevonde met heecken naesleutelen, clasken oft wie die instrumenten genaemt mogen worden sloten op te doen sal sijn op eenen wegh St. Jacob in Gallisien, een deel den heere dander de stadt, dat dorde Burgemeesteren ende Raedt, dat vierde der aenbrenger, alsoo deck ende menichwerff alsmen dat bevonde.
215. Item dat niemant sich vervorderen en sal vuijr te stoocken noch huijser daer toe te verhueren daer men vuijr stoockt dan onder eenen bequaemen schoorsteen opgaende wel gemuert wie daer tegen doet sal sijn op een pene ende panduijme van twe golt gulden ende die genige hij sij van buijten oft van binnen die eenige huijser hebben ende hunne schoorsteijnen gemaeckt van holt ende leijm dat sij die selve affbreecken ende maecken van harden steijn op de selve pene.
216. Ende op deselve pene en sal niemant vier halden dan met eener keertse ende die gene die toelaten anders vuijr uijt sijnen huijse te draegen sal sijn op die selve pene ende en sullen niet toelaten vuer te haelen met werck, spaenre, stecken oft dergelijcke op die selve pene.
217. Item dat op den merckt in den vier hooftstraeten ende inder straeten vander kercken totter merckt noch langhs den kerckhoff, niemant mest oft anderen dreck sal laeten liggen hij en salt alle weecken ruijmen voorden sondach. Inde desgelijcken sal ijegelijcken voor den selven sondach sijne sijpen voor sijnen huijse reijnigen ende veegen op die penen van eenen gulden Brabants ende verboorte vanden mest aen des heeren ende stadtboden en dergelijcke penen sullen broecken die velbereijders oft witmeeckers die hunne beijten oft lougen en hunne stinckende saecken indie straeten ende sijpen uijtgieten ende laten loopen oft doen drijven, dan die selve draegen ten plaetsen daer mede sij niemanden eenigen quaeden roock van geven.
218. Item dat ieder man ende vrouwen hunne kinder halden ende bedwingen sullen, dat sij inder kercken, op den kerckthoren, op den kerckhoff niet en sullen spelen noch tuijschen met doppen noch anders noch geen gerucht noch ontochticheijt bedrijven, ende oft iemant daer tegen dede, die kinder oft hun elders sullen daer mede broecken eenen hoorns gulden oft twalff stuijver Brabants daer voor.
219. Item dat men voor Burgemeesteren en Raet van parthijen vijffthijen daege te neeme, noch oock claecht noch antwoort beschreven te geven niet useren en sal, ende dat men voor Burgemeesteren en Raedt momboir setten mach in saecken voor hun hangen van eeniger die wilt.
220. Ende wat jonge onmundige kinderen bedrijven dat men dat aen hunne elderen uijtrichten sal off sij dat selffs gedaen hedden.
221. Item oft iemant des Raedts uijtdracht beroepen wolde voor burgemeesteren en raedt van Luijck omme een beter te leeren dat sal mogen geschieden, maer men sal laeten setten golde en silveren panden vanden genen dat deden voorden cost, maer oft iemant daer boven een beter leeren wolde voor burgemeesteren en raedt van Luijck die sal sijn op des geens cost die des begeert nochtans dat affgeleert worde, soeckt op de rolle vanden 2^de Maij 1635 aengaende de appellatien.
222. Item soo onder eenige kivagien strijtbaer gevecht oft tumult oft oproer, krijdt oft tot sich roept eenich geslecht oft verwantschap tot der kivagie sal oft sullen ijeder ter boeten vallen in xxv goltgulden oft gebannen te werden thien jaeren uijter stadt en bancken gelijck andere gebannen.
223. Soo dan twist en stoet is geweest tusschen cremer ende Ste. Mattijs Ampt, belangende den jongen die leeren smal lijnen lint oft haersnoer weven, oft oock weeven tot wijen vanden beijden Ampten voorschreven die selve solde gehoren.
     Soo is geordonneert dat die genige die sulck werck maecken sullen gehalden sijn Ste. Matthijs Ampt te gelden ende oock die jongen dat leergelt betaelen en niet dat creemer ampt.
224. Item dat een ieder hij sij van buijten oft van binnen hunne banloockden sullen vreden ende onderhalden ende aen die velder ende gemeijn straten die valderen ende stappen hangen, maecken ende stellen sullen, den sulckx behoort te doen ende oock die waterlaeten veegen alsoo dat den eenen door den anderen geenen schaede en lijde ende dat binnen vierthien daegen naeder publicatie, ende daernaer sullen scholtis, schepenen en burgemeesters behoorlijcke visitatie doen, ende wie int gebreck bevonden woort, sal broecken die pene van eenen halven golt gulden, dat oock niemant op die selve pene eenige wegen sluijten en sal.
225. Item dat alle die gene die te naer den gemeijnen straeten ende wegen gemuijrt, getuijnt oft geplant hebben, dat die selve daer van reijninge doen en opt hunne blijven ende dat op die pene van ses golt gulden ende desnietemin gehalden sijn te ruijmen.
226. Dat oock alle die genige, die eijnige stallen op den straeten gemaeckt oft gestalt hebben daer van ruijminge doen op de selve pene.
227. Dat oock op de selve pene niemant eenige secretaen boven der eerden maecken ende op die straeten daer mede verstincken.
228. Dat geen borgers binnen deser stadt oft der selver bancke in hunne bieren eeniger hande cruijdt dan goede loffelijcke hoppe doen en sullen op die verbeurt van hun Ampt een gans jaer lanck boven die pene van drij golt gulden aen heere, stadt ende Raede, alsoo deck ende menichwerff als dat geschiet.
229. Item dat geen burgers sich sullen onderwinden den vreemden man sijn coeren oft allerlei saet te meten oft eenich vaet leenen omme den vremden man te ontfangen in hunne huijseren oft tot geener plaetsen maer alleen incomende cooren op den mercktdach sal der vremde man den vremde meeten ter plaetsen daer hij gecocht heefft, ende den meeter daer van geven naer alde gewoonte op die pene van twe goltgulden daer van dat den meter der dat vaet vanden ermen deser stadt heefft hebben sal de vierde part.
230. Item alle cooren dat der vreemde man vercoopt aenden burgeren soo wat daege oft wat tijde sulckx gebeurt, sal hij dat coren in dat borgers huijs mogen voeren oft dragen en aldaer den burger sijn goet meeten in des burgers huijs met des burgers vaet oft hij wilt sonder daer aen te misdoen, oft den meter ietwes schuldich te sijn noch den meter sich niet vervorderen iet daer van te ontfangen op die selve pene.
231. Item en sal sich geen buijtens man vervorderen in deser stadt Maeseijck vuer noch vlamme te stoocken noch oock huijs halden, noch van geenen burger hijer binnen onderhalden worden, hij en hebben eerst dat borger recht der stadts oft ampts gecocht ende den behoorlijcken eedt gedaen nader stadts recht.
232. Item dat niemant sich vervorderen sal eenige haere vellen wollen laecken oft hueden speulen noch wasschen en sullen op die wasplaetsen die gemaeckt sijn op der beecken inder stadtsbaempt aender Bleumerpoorten op t broeck aen die Hepper-, Bospoorten en Eijckerpoorten op die bovenste brugge welcke plaetsen anders niet gemaeckt en sijn dan alleijn om leijne laecken lijnwaet en lijnen gaeren daer op te wasschen oft te speulen der sal breucken soo deck ende menichwerff twe goltgulden, dat oock niemant wie hij sij sich vervorderen sal eijnich holt, wie dat sij, groff oft kleijn, wisholt oft reijpen inder stadts graeven te setten leggen weijcken op de selve pene.
233. Dat oock geene melaetse luijden geen water holen en sullen, noch hun lijnwaet noch andere dingen wasschen en sullen dan onder der bruggen onder der meulen buijten der Bospoorte gelegen op die selve pene.
234. Item alle die genige die op de merckt hebben liggen tsij holt, colen, steijn, waegen, karren, raeder en diergelijcke dingen niet daervan uijtgescheijden die hinderen mochten den verdraege en ordonnantie vanden merckt te leggen over al daer van ruijminge te doen sullen ende vordersniet leggen, ende oock van alle karren, holt en desgelijcke dingen die hinderlijck mochten sijn onder dat gewanthuijs op die pene van twe goltgulden ende confiscatie van coolen, steijn ende holt.
235. Item dat niemant sich vervorderen sal eijnich polver oft busschencruijdt in sijnen huijse te halden bovent gewicht van drij ponden ende soo hij des meer heefft int gewicht tselve te setten ende te halden int hooghsten van sijnen huijse en dat op die pene van drij golt gulden.
236. Item oft geviele daer godt voor sijnen wille datter bij rumoer oft ongemaeck eenich vuer viele dat alle timmerluijden, leijen ende stroodeckers , muerers, leijmers en vrouluijden en onweerbaer personen hunn totter lessinge des vuijrs begeven sullen op sijn waeck plaetse.
237. Item dat oock niemant sich vervorderen sal eenige dingen tsij wat het sij onder dat gewanthuijs te leggen daer mede sij de leijderen, vuerhaecken beletten mogen op te nemen op die pene van drij golt gulden.
238. Dat geen weerd werdinne noch niemants des sondaeghs ende heijlige dagen onder den dienst heijliger hoogermissen eijnigen drincbier setten en sal op die pene van drij golt gulden die ellijck besonder weert en gast broocken sullen behoudelijck den wandelende man berieff te doen.
239. Dat oock niemant op den merckt noch op der stadts vesten uijtgescheijden de weeckers noch ander plaetsen wandelen sonder wettelijcke oorsaeck noch met den bal spelen en sullen onder die hooghmisse voorschreven op die pene voorschreven.
240. Item dat niemant van wat staet ofte conditie hij sij, in tijden van oorloge ende trecken van volck te peerde ende te voet sich vervorderen sall eenige guederen oft waeren hooger te vercopen dan bij Burgemeesteren en Raedt gestalt sal werden onder pene als dan bij hun te stellen.
241. Item dat oock in tijden vander gaven Godts oft pestilentie niemant sich vervorderen sal eenige wijndruijven, pruijmen, witte cabutsen ter merckt veijll te brengen op die pene van eenen golt gulden ende confiscatie der selver goederen.
242. Dat oock niemant sich vervorderen sal eenich goet uijt der sterffhuijseren daer godes gave is oft die penstilentie, haelen, draegen, vercoopen, gelden, uijtdraegen noch in sijne huijseren ontfangen sal sonder consent der scholtissen ende Borgemeesteren ende dat op die pene van thien goltgulden. Item dat oock alle burgers hun honden ende catten inden bant sullen leggen oft men sal die selve dootslaen op die selve pene.
243. Item dat oock niemant sich vervorderen sal die vander selver sieckden niet besmet en is dan die genige die daer toe gestalt werden op die selve pene in die sterffhuijseren te gaen ende die huijseren die met den sieckden besocht woorden te teijckenen met een wit kruijs dat men tselve van verrens openbaer mach sien op die pene voorschreven.
244. Item dat alle schippers met hunne schepen sij sijn geladen oft ongeladen den Merckschipper wijcken sullen aen die blauwe hant uijt die rechte vaert vander Bleumerpoorten totter maesen om dat mercktschip te laten laeden ende te lossen op die pene van drij golt gulden.
245. Item dat oock niemant sich vervorderen sal inder vaerten voorschreven soo die selve affgeteijkent is eijnige colen, holt, steijn oft anders te leggen dan te dienen tot den mercktschipper ende dat op de pene van drij golt guldens.
246. Item dat sich niemant vervorderen sal des avonts met een licht in eenige stellinge te gaen beesten te voeren oft anders, derssen, wannen, bocken, swongen met den licht dan met eene wael beslotene lanteerne op die pene van drij goltgulden.
247. Item dat sich niemant van wat qualiteijt hij sij die eenige huijseren binnen deser stadt hebben hun eijgen toestaende, oft van andere in hueringe genomen oft besittende sich vervorderen sal op eijnige solderen daer eijnige schoorsteenen door oft opgaen eenich ongedorsen coren met den stroo oft stroo, hoij, vlas oft desgelijckx te leggen noch oock andere te verhueren om des gelijcken daer op te leggen op die pene van drij golt gulden, tellicker reijsen tselve bevonden sall worden.
248. Dat oock een ijeder sijn schoorsteijnen, esden, backoovens ende anders daer gebreck aen is te repareren tellicker reijsen daer bebreck aen bevonden wort op die selve pene.
249. Dat aen ieder putmeester alle leijderen op die putten gehoorende met oock alle lijnen bij der hant wel gerepareert halden sullen aen de putten ende een ijeder burger waeter voor sijne deuren setten sal op die pene van drij golt gulden.
250. Item soo wes scholtis, schepenen, burgemeesteren, moderne en alden raet verdragen doen oft gebieden van eenige saecken daer den heere oft der stadt eeren ende oorbaer aen liggen mochte dat sal cracht en stedicheijt hebben ende die daer inne ongehoorsaem weere der sal broocken naer gelegentheijt dat die saecke weere oft sij in desen coerboeck geschreven weere.
251. Dat nu voortaen geen coermeesters sijn en sullen van vercken dan die gene die van burgemeesteren ende raet gesath sijn om die vercken te besien sij sijn vet oft maeger oft die reijn oft onreijn sijn waer van sij hebben sullen van een vet vercken eenen stuijver Brabants ende van een mager vercken eenen halven stuijver ende oft eenen coopman oft andere sijn vercken dat hij gecocht hadde besien wolde, dat sal hij mogen doen beheltelijcken dat hij halff gelt geven sal den besienneren, die daer toe gesath sullen sijn ende oft den keurmeesteren geviele dat sij eenige vercken die onreijn waeren voor reijn koerden, dat sij alsdan daer van sullen mogen onbelast sijn ende daer van geven voor dat miscoeren den twelfden penninck daer voor die selve vercocht weeren.
252. Den vii januarij xvi C xviii is bij scholtis, burgemeesteren, nieuwen ende alden Raedt verdraegen dat niemant met bogen noch met roers niet en sal gaen om wilt noch duijven te schieten op pene van drij goltgulden voor de eerste reijse, ter tweder reijse op ses golt gulden ende voor de derde reijse op arbitrale straffinge, ende sulckx sal met eenen getuijge mogen bewesen worden der geloffweerdich is.
253. Den xx januarij xviC xviii bij vergaderinge van drij geledderen dat is scholtis, burgemeesteren, nieuwen ende alden raet is verdragen dat van nu voortaen niemant van binnen noch van buijten meer en sal noch niet en sullen mogen te peert ofte te voet die vouij jaegen op vastelavont op pene van drij gult gulden die ellcke persoon broecken sal soo deck ende menichwerff dat sulckx bevonden worde aen heere, stadt ende Raede.
254. Den 18 decembris 1619 bij vergaderinge der drij geledderen is geordonneert als volght:
     Item een poorter dien den anderen kummerden oft aenspreeck lijff oft goet buijten den bisdomme van Luijck, oft den lande van Loon die sal sijn op ses hollantse gulden, ende daer toe alle den schaede te wedersteuren die van deenen commer quaeme, maer porter die buijten wonachtich weeren den mach men naergaen met den recht waermen wilt oft can, ende geen buijten porter en sal eenigen ingesetenen porter aensprecken lijff noch goet buijten den voorschreven lande op den coer van 6 hollants gulden.
255. Bij vergaderinge der Heren drij geledderen als scholtis, burgemeesteren, schepenen nieuwen en alden Raedt op huijden den lesten meij anno 1628.
     Item is door den heeren van drij geledderen geordonneert ende expresselijck verboden dat geene brouwers onser stadt Maeseijck sich sullen laten geliefften voor eenige buijtens luijden bijer te brouwen binnen onser stadt voorschreven oft sij en sullen eerst voor al die behoorlijcke accijs ende impost vande malt inder waegen betaelt hebben.
     Item dat niemant van onse borgers den buijtens luijden hunne getouwen omt selve bijer te brouwen sullen laeten gebruijcken oft sij en hebbent onse burgemeesteren eerst ende vooral te kennen gegeven ende dat op die pene van te verbeuren soo bij de brouwers oft die het getouw geleent sullen hebben drij golt gulden.
256. Ordonnantie hoe men voortaen binnen dese stadt Maeseijck bouwen sal.
     Alsoo een ieder een bewost is het onspreckelijek verderff vanden affgrijselijcken brandt welcken de stadt nu eenige jaeren herwaerts godt betert heefft uijtgestaen ende wij claerlijck voor oogen sien dat niet alleenlijck de onachtsaemheijt maer principalijck oock het holteren gebouw en stroodaecken een grote ocasie sijn aen den selven brandt welcken geschapen is dat godt nimmer en wil geheugen de geheele stadt ten langen lesten te ruijneren ende inder assen te setten ten sij bij tijts ende met goeden versinnen daer inne geremedieert woorde. Soo ist dat om t obuireren aen een soo schadelijck element als het vier is die heeren van drij geledderen consisterende in scholtis, burgemeesteren, schepenen, nieuwen en alden raede eenstemmelijck hebben geordonneert ende verdragen sla volght:
     Dat niemant van wat conditie oft qualiteijt hij oock sij binnen dese stadt begerende te bouwen eenich huijs, schuere ofte stallinge, die selvige niet anders en sal vermogen te bouwen als met goede bestendige brantmuijren ofte steenen gevels waer aff die fondamenten sullen moeten gelacht werden ten overstaen vande heeren scholtis ende regerende burgemeesteren.
     Dat den genen die alsoo gesint is te bouwen sijnen steenen gevel ofte brantmuer sonder eenige recht strijdicheijt, oft weder spreeecken van ijemanden sal mogen fonderen halff op sijn nabuer gront ende den selven muer alsoo linie recht op trecken boven het dack, blijvende den voorschreven nabuer nietemin gehouden inde hellifte van de costen deses steenen gevels ofte brantmuers naer proportie hunner beijder huijser hooghde ofte keeghde aenstont te betaelen aenden genen welcken sijnen stenen gevel oft brantmuer alsoo als voorschreven is sal hebben gericht.
     Dat den genen welcken niet machtich en is de voorschreven costen contant te betalen sal gehouden weesen aen sijnen gebuer wettige bewaringe te doen voor het capitael, soo dat den gebuerman te vreden is mits hem noch jaerlijcks tot tijde des lossinge geevende vijff ten hondert welcken interest sal aenstonts beginnen te loopen naer dat den voorschreven brantmuer oft gevel sal wesen gericht.
     Dat oock die gene die tot alsulcken voorschreven bouagie sijn gesint sullen schuldich wesen hunne bou linie recht op te leijden sinder oversteeck ende het dack te decken met leijen ofte pannen waer toe de stadt sal vereeren de derde leije ofte panne.
     Dat den genen die tusschen die oude nu noch staende huijsen eenige gevel ofte brandmuer begeert te richten om sijn huijs tegen den brandt te bevrijden sal observeeren de conditien vanden tweden artijckel behalven daer plaetsen sijn onmundige toecomende ende niet willende de helfft vande costen betaelen sal den brandtmuer gericht woorden op der onmundige naegront alleen, ende soo die onmundige naderhant willen bouwen sullen het vijffde deel van de costen der brantmueren ende steenen gevels betaelen waer mede de voorschreven brantmueren ofte gevels ten beider sijden sullen gemeijn sijn, blijvende alsdan de onmundige van de voorschreven interest gevrijt en ontslaegen.
     Dat oock niemant eenige schueren sal mogen bouwen in de vier hoofft straeten noch op plaetsen daer voor desen huijsen gebouwt geweest sijn mede dat niemant eenige nieuw stroodaecken sal mogen leggen maer wel de oude laeten repareren.
     Aldus geaggreert ende verdragen ter presentien ende overstaen vande edele en hooghweerdige heere Frans Dirck van Blanckaert, archidiacken der cathedraler tot Luijck ende den hoochwerdige Theodoricus de Puijtlinck, canoninck der selver cathedraler en proost der stadt Maeseijck, als princelijck commissarissen hijer toe van stadtswegen expresselijck gerequireert ende versocht, begerende dese tegenwoordige ordonnantie geaffigeert ende gepubliceert te woorden waer bij niemant eenige ignorantie hebben te pretenderen, op huijden xxv septembris 1651.
257. Ter vergaderinge van den Heer scholtis, borgemeesteren ende scheepenen, nieuwen ende alden raedt gehalden den 10 Maij 1652.
     Ten selven daege over questie en differentie dagelijckx onstaende bij den eenen en anderen aengaende die louckingen tusschen de gebueren huijsen, scheldijen en diergelijcken plaetsen te geschieden bij de hh. rijpelijck geleth, geordonneert tgeene volght.
     Dat alle die gene die begeren tusschen hunne respectieve huijseren, scheldijen, moeshoven te luijcken oft te vreden sullen mogen richten eenen muer onderhalven steen dick en acht voeten hoogh op gemeijne costen ende gront.
     Dat den genen die begeert eenigen bouw oft timmeragie op soodanigen gemeijnen muer te fonderen en te richten boven die acht voeten hooghden sal gehalden sijn te draegen alleen die meerige costen.
     Dat den genen welcken naermaels aen soodanigen muer begeert te weesen berechticht omme daer inne te mogen incoten die selve gerechticheijt sal mogen gauderen mits te vergoeden aenden gebuerman de helliffte vanden costen des voorschreven muerwercks ende sullen naer proportie in brede, lenghde, hooghde en naer advenant dat sij dien muer gedenckt te gebruijcken.
     Ende om allen twist ende cavillatie in desen vallende voor te comlen en neder te leggen, sullen twee meesters metselaers voor soo veel het muerwerck ofte steenwerck aengaet met twe tummerluijden aengaende den houten bouw daer toe bij de hh. scholtis, burgemeesteren en raedt, behoorlijcken geauthoriseert en vereijdt alle diergelijcke geschillen mogen aner hunnen besten weten selchten en die uijtspraeck doen ten overstaen vande hh. scholtis en burgemeesteren, welcke uijtspraeck sal steedicheijt hebben sonder daeromme eenige gerichtelijcke costen te mogen aenstellen.
258. Ter vergaderinge overmits heeren scholtis, burgemeesteren, nieuwen ende alden raedt in affwesen vande hh. schepenen, oock gecondieert volgens relaes vanden boden ten voorschreven dage den 9de octobris 1657.
     De eersaeme heeren hebben rijpelijck gelet op die voorschreven ordonnantie en reglement van bouwen ende signantelijck op den 7de artijckel nopende het repareren ende stoppen van oude stroij daecken, ende gemerckt dat ondert decksel van dien soo menichte van fauten en usurpatien glisseren meest ondert rouschouwen, daer het nochtans soo seer wenschen waere datter geen strooij daecken meer inde stadt te vinden waeren om de grote subjectie die diergelijcke deckinge heefft aenden brandt als men hijer alte veels (godt betert) geproefft heeft, doen oversulckx gebieden vanwegen onsen geneedichsten heere ende der stadt dat geene ingesetene noch buijtingen hijer binnen huijsen hebbende die stroij daecken daer op sijnde meer sullen repareren, stoppen noch rouw schouwen met stroij, maer met pannen oft leijen decken op pene van alsulcken gerepareerden dack aenstont affgeworpen te worden.
259. Ter vergaderinge van den hh. burgemeesteren, gesworen, nieuwen en alden raede den lesten dach julij 1858.
     Is geordonneert te publiceren dit naervolgende:
     Ingevolgh, het verboth bij publicatie gedaen den negenden october lestleden aengaende het rouschouwen ende repareren van alde stroijdaecken soo ist dat men hijer mede van wegen onsen genedichste heere ende stadt commandeeert ende gebiet dat alle die gene die sedert het voornoemt geboth hunne daecken aldus hebben gerepareert ende gerouschouwt die selve stoppinge ende gerepareerde parthijen van daecken sullen hebben afftewerpen, ende met pannen oft leijen te laeten versien binnen den tijt van vierthien dagen op een pene van twe golt gulden van ellick daeck alsoo gerepareert sijnde ende blijvende daerenboven evenwel gehalden tot het affwerpen ende ruijmen als voorseijt is, te meer daer nu geene ontlastinge ofte excusen plaets en hebben alsoo der pannen genochsaem binnen dese stadt ende bij de naebueren tot Sustereren aen reedelijcken prijse te becomen sijn, ende in gelijcke peenen sullen vallen soo die borgers ofte andere hijer binnen dese stadt huijsinge hebbende als die stroijdeckers die in toecomende sich ondernemen hunne daecken als voorschreven is nochte repareren oft te doen repareren.
     Gepubliceert ten overstaen van hh. Scholtis, burgemeesteren, gesworen ende raedt den 5^de augusti 1658.
     Was onderteijckent B.V. Meeuwen,secretaris.
260. Ter vergaderinge van de hh. borgemeesteren, nieuwen ende alden raedt den 4^de martij 1659.
     Bij de eerszame heeren geleth op d'ordonnantie vande 10 maij 1652 aengaende luijckingen tusschen huijsen, scheldijen etc. signantelijck van mueren te richten tusschen moeshoven ende gemerckt daer uijt veele cavillatien en dispuijten ontstaen sijn, ende noch staen geschapen te spruijten interpreterende tselve declareren dat niemant en sal gehalden sijn tusschen sijnen ende sijns nabuers moehoff mueren te helpen richten, voorbehalden daer huijsen, schueren, stallingen oft andere bequaeme bouagien metter daet neffens gericht worden, laetende nochtans ijeder mensch vrij op eijgen cost en gront sich met muragien te vrijen ende verders de ordonnantie in haer geheel.
261. Ter vergaederinge van heeren scholtis, burgemeesteren, nieuwen en alden raedt, den 18 julij 1663.
     Dese immediatelijck voorgaende ordonnantie over questie tusschen Jacob Hilloffs ende Sijmon Winckens qualitate qua aengaende oprichten van eenen muer tusschen hunne respectieve scheldijen wederom naergesien ende geexamineert is eenich gerenovelleert ende expresselijck geadvoueert ende geapprobeert.

Bron: Rijksarchief Hasselt, Stadsarchief Maaseik, inv. Nr. 38.

Met toestemming van de bewerker voor het internet geschikt gemaakt door Herman de Wit, 2003

 Deze pagina is een onderdeel van de-wit.net